= [(- )/] ·100 = ( / )·100%. Oʼlchash sharoiti tartiblariga koʼra xatoliklar quyidagilarga boʼlinadi: - Oʼlchash sharoiti tartiblariga koʼra xatoliklar quyidagilarga boʼlinadi:
- 1. Statik xatoliklar - vaqt mobaynida kattalikning oʼzgarishiga bogʼliq boʼlmagan xatoliklar. Oʼlchash vositalarining statik xa- toligi shu vosita bilan oʼzgarmas kattalikni oʼlchashda hosil boʼladi. Аgar oʼlchash vositasining pasportida statik sharoit- lardagi oʼlchashning chegaraviy xatoliklari koʼrsatilgan boʼlsa, u holda bu maʼlumotlar dinamik sharoitlardagi aniqlikni tav- siflashga nisbatan tadbiq etila olmaydi.
- 2. Dinamik xatoliklar - oʼlchanaѐtgan kattalikning vaqt mobaynida oʼzgarishiga bogʼliq boʼlgan xatoliklar sanaladi. Dinamik xatoliklarning vujudga kelishi oʼlchash vositalarining oʼlchash zanjiridagi tarkibiy elementlarning inertsiyasi tufayli deb izohlanadi. Bunda oʼlchash zanjiridagi oʼzgarishlar oniy tarzda emas, balki muayyan vaqt davomida amalga oshirilishi asosiy sabab boʼladi.
Kelib chiqishi sababi (sharoitiga) qarab: - Kelib chiqishi sababi (sharoitiga) qarab:
- asosiy;
- qoʼshimcha xatoliklarga boʼlinadi.
- Normal (graduirovka) sharoitda ishlatiladigan asboblarda hosil boʼladigan xatolik asosiy xatolik deyiladi. Normal sharoit 64
- deganda temperatura 20 5 havo namligi 65 % 15 %, atmo-sfera bosimi (750 30) mm.sim.ust., taʼminlash kuchlanishi nomi-nalidan 2 % oʼzgarishi mumkin va boshqalar. Аgar asbob shu sharoitdan farqli boʼlgan tashqi sharoitda ishlatilsa, hosil boʼladigan xatolik qoʼshimcha xatolik deyiladi.
Mohiyati, tavsiflari, oʼzgarish xarakteriga qarab va bartaraf etish imkoniyatlariga koʼra: - Mohiyati, tavsiflari, oʼzgarish xarakteriga qarab va bartaraf etish imkoniyatlariga koʼra:
- 1. Muntazam xatoliklar;
- 2. Tasodifiy xatoliklar;
- 3. Qoʼpol xatoliklar ѐki yanglishuv xatoliklarga boʼlinadi.
- Muntazam xatolik deb umumiy xatolikning takroriy oʼlchashlar mobaynida muayyan qonuniyat asosida hosil boʼladigan, saqlanadigan ѐki oʼzgaradigan tashkil etuvchisiga aytiladi. Umumiy xatolikni quyidagicha tasvirlashimiz mumkin:
Bunda:
– muntazam xatolik
– tasodifiy xatolik
– qoʼpol xatolik
Do'stlaringiz bilan baham: |
