Mavzu: oqsilning murakkablashgan ikkilamchi strukturasi. Reja: oqsillarning ikkilamchi sturukturasi oqsillarning uchlamchi sturukturasi


-rasm. Murakkablashgan ikkilamchi struktura. a-


Download 158.56 Kb.
bet2/5
Sana13.12.2022
Hajmi158.56 Kb.
#1000882
1   2   3   4   5
Bog'liq
Oqsillarning ikkilamchi tuzilishi

1.8-rasm. Murakkablashgan ikkilamchi struktura. a- βcβ-zveno; b-βαβαβ; v-β β β

Domen oqsillar. Ko`pchilik yirik molekulali globulyar oqsillarning ikkilamchi strukturasi yanada murakkab. Uning alohida avtonom globulyarli funktsional qismlari – domenlar deyilib, yaxlit molekula esa – domen oqsil deb aytiladi. Ular o`zaro ikkilamchi strukturadagi α-spiral va β-strukturalari bir-biri bilan qisqa, polipeptid zanjirining aylanuvchi qismlari bilan bog`lanadi.

Domenlar tarkibida o`rtacha 100-150 ta aminokislota qoldig`i ―avtonom – kichik globula‖ uchun javobgar, eni 2,5 nm atrofida.

Ko`pchilik oqsillarning, masalan, immunoglobulinning domenlari strukturasi va bajaradigan vazifasiga muvofiq turlicha bo`lishi aniqlangan.

Oqsillarining struktura domenlari α-spiral va β-strukturaning soni, shuningdek domenda ularning joylashish xususiyatlariga qarab bir nechta guruhga bo`linadi:



  1. α-oqsillar - ko`p sonli α-spirallarga ega (mioglobin, gemoglobin, kaltsiy bog`lovchi oqsillar).



  1. β-oqsillar – asosan antiparallel β-qatlamdan iborat (ximotripsin).



  1. α+ β-oqsillar – bu oqsillarda faqat α-spiraldan tuzilib asosan antiparallel

β-qatlamdan iborat qismlari bor (insulin, lizotsim, ribonukleaza, sitoxrom b5).




  1. α / β oqsillar. Zanjirda α-spiral va β-strukturalar navbatma-navbat keladi. Markazda joylashgan β-struktura o`zaro–parallel, (geksokinaza, karboksipeptidaza, LDG).



  1. Ikkilamchi strukturasi aniq bo`lmagan domen oqsillar.


Oqsillarning uchlamchi strukturasi. Polipeptid spiralining fazoviy qurilishiga oqsilning uchlamchi strukturasi deyiladi. Uchlamchi struktura shakliga ko`ra globulyar va fibrillyar oqsillarga bo`linadi. Globulyar oqsillar asosan elipssimon, fibrillyar (ipsimon) oqsillar esa – uzun (tayoqcha) shakliga ega.

Uchlamchi strukturani ko`rinishi




fibrillyar

oqsillar

faqat

beta-

strukturaga,

globulyar

oqsillar esa

alfa-spiralga ega, degan fikrga asos

bo`la

olmaydi. Chunki

shunday

fibrillyar oqsillar borki, ular qatlam

varaqchali

ikkilamchi

strukturaga

emas,

balki spiral

ko`rinishida

bo`ladi.














Download 158.56 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling