Ma’vzu: organik moddalar ishlab chiqarish reja

Gidrogenlash mahsulotlari yengil uglevodorodlar aralashmasidan iborat bo’lib, tarkibida kam miqdorda S, O2 va N2 saqlovchi yengil neft mahsulotlariga tarkibi jihatdan juda o’xshash bo’ladi. Sifati past bo’lgan toshko’mirni gidrogenlash (yoqilg’ini suyuqlantirish) sun'iy benzin va boshqa neft mahsulotlari olishning istiqbolli usulidir. Bu jarayon uchun juda yuqori bosim talab qilinishi bu usulning hozirgacha keng tarqalishiga to’siq bo’lib turibdi.

• 
  Gidrogenlash mahsulotlari yengil uglevodorodlar aralashmasidan iborat bo’lib, tarkibida kam miqdorda S, O2 va N2 saqlovchi yengil neft mahsulotlariga tarkibi jihatdan juda o’xshash bo’ladi. Sifati past bo’lgan toshko’mirni gidrogenlash (yoqilg’ini suyuqlantirish) sun'iy benzin va boshqa neft mahsulotlari olishning istiqbolli usulidir. Bu jarayon uchun juda yuqori bosim talab qilinishi bu usulning hozirgacha keng tarqalishiga to’siq bo’lib turibdi.
  
• 
  Qattiq yoqilgini qayta ishlash
  
• 
  Qattiq yoqilg’ini qayta ishlash natijasida turli mahsulotlar olinadi. Ulardan xalq xo’jaligi uchun koks (metallurgiya sanoatining asosi), yarim koks, neft, mahsulotlari o’rnida ishlatiladigan mahsulotlar, aromatik birikmalar- benzol va uning gomologlari, sintez gaz (CO va H2 aralashmasi) vodorod va boshqalar juda zarur mahsulotlardir. Bulardan tashqari toshko’mirni qayta ishlashda kimyo sanoatida xomashyo sifatida qo’llaniladigan turli organik mahsulotlar ham olinadi.
  

Yarimkokslash. Yarimkokslashdan maqsad past siftli ko’mirdan yoki slanesdan kimyoviy hom ashyo hamda suyuq va gazsimon sintetik yoqilg’ilar olishdir. Yarimkokslash mahsulotlari — smola, gazlar birlamchi mahsulotlar deyiladi, chunki ular qattiq yoqilg’ini pirolizida, hosil bo’ladi. Yarimkokslashning birlamchi mahsulotlari unumli va tarkibi dastlabki yoqilg’ining tipiga bog’liq bo’ladi.

Yarimkokslash. Yarimkokslashdan maqsad past siftli ko’mirdan yoki slanesdan kimyoviy hom ashyo hamda suyuq va gazsimon sintetik yoqilg’ilar olishdir. Yarimkokslash mahsulotlari — smola, gazlar birlamchi mahsulotlar deyiladi, chunki ular qattiq yoqilg’ini pirolizida, hosil bo’ladi. Yarimkokslashning birlamchi mahsulotlari unumli va tarkibi dastlabki yoqilg’ining tipiga bog’liq bo’ladi.

• 
  Yarimkoks — bu mo’rt xoldagi qattiq yoki kukunsimon material bo’lib u juda reaksion aktiv, xamda issiqlik beruvchi yoqilg’i, kokslashda shixta komponenti, gazifikatsiyalash uchun dastlabki modda sifatida ishlatilishi mumkin. Yarim kokslash smolasi benzin, kerosin va shu kabi boshqa suniy motor yoqilg’isining manbai hisoblanadi. Qaysikim tabiiy neft mahsulotlari kabi smolani haydash yoki uni destruksiyalash orqali olinadi.
  
• 
  Neftning taqchil bo’lib borayotganligi sababli yarimkokslash usulining kimyo sanoati hom ashyosining manbai sifatida qadri oshib bormoqda.