Mavzu: O`zbek davlatchiligi tarixi faniga kirish
Davlat boshqaruvi tushunchasi va boshqaruv tasnifi
Download 190.73 Kb. Pdf ko'rish
|
1 ma\'ruza
Davlat boshqaruvi tushunchasi va boshqaruv tasnifi
Tadqiqotlarga ko`ra, jamiyatdagi inson faoliyati ta`sirida ro`y beradigan jarayonlar hamda voqea-hodisalar bevosita boshqaruv faoliyati bilan bog`liq holda kechadi. Boshqaruv – bu muayyan jamoa yoki tashkilot a`zolarining faoliyat yo`nalishini ta`minlaydigan, butun tashkilot va uning bo`limlarini belgilangan maqsad doriasida ushlab turadigan, faoliyat turlariga ko`ra, jamiyatning barcha jabhalarida o`ziga xos tuzilmaga ega bo`lgan, muayyan rahbar kadrlar tomonidan amalga oshiriladigan vazifadir. İjtimoiy jarayonlar va boshqaruvning paydo bo`lish asoslari Shuning uchun ham lotincha “adminis-tratio” atamasi rahbarlik qilishni (kimgadir, nimagadir), boshqaruvni anglatadi. Boshqaruv – tegishli ijtimoiy ahamiyatga ega bo`lgan maqsadlarga erishish yo`lida amalga oshiriladigan faoliyatlarni o`zida mujassam etadi. Hozirgi kunda boshqaruv nafis san`at, shafqatsiz musobaqa, yuksak ilm-fan bilan barobar bo`lib, soha tadqiqotchilarining fikricha, zamonaviy boshqaruv vazifalari tizimi quyidagicha belgilanishi mumkin: 1. Tashkil etilgan tashkilot (jamoa, birlashma, idora va h.k.) rahbari va etakchisi sifatidagi faoliyati, a`zolarning birlashuvi. 2. O`zaro hamkorlik – muloqotni yo`lga qo`yish va doimiy muloqot. 3. Axborotni qabul qilish, saralash va tarqatish. 4. Yangi texnologiyalarni muntazam joriy etib borish. 5. Mavjud zahiralarni taqsimlash. 6. Qoida bo`zilishlarining oldini olish va kadrlar qunimsiz-ligini boshqarish. 7. Mo`zokaralar olib borish, shartnomalar tuzish. 8. İnnovatsiyalar o`tkazish, raqobatbardosh loyihalar ishlab chiqish. 9. Doimiy reja asosida ish olib borish (rejalashtirish). 10. Xodimlar faoliyatini nazorat qilish va ularni yo`naltirish bo`yicha mutaxassis amalga oshirishi mumkin va lozim bo`lgan vazifalarning barchasi emas. Bulardan tashqari, boshqaruvchi reklama ishlari, qo`shimcha mablag`lar undirish, tashqi aloqalar (turli ko`rinishlarda) ni yo`lga qo`yish kabi faoliyat turlari bilan ham shug`ullanishlari lozim bo`lgan vazifalarnnng barchasi emas. Bulardan tashqari, boshqaruvchi reklama ishlari, qo`shimcha mablag`lar undirish, tashqi aloqalar (turli ko`rinishlarda) ni yo`lga qo`yish kabi faliyat turlari bilan ham shug`ullanishlari lozim bo`ladi. Tadqiqotchilar insonning hayotning turli jabhalariga ta`sir ko`rsatish nuqtai nazaridan quyidagi boshqaruv turlarini ajratib ko`rsatadilar: 1. Hayvonot va o`simlik dunyosiga zarur shaklda ta`sir ko`rsatish yo`lini tanlash bilan bog`liq bo`lgan biologik boshqaruv. 2. Texnologik jarayonlar, mexanizmlar va shunga o`xshash holatlarni boshqarish bilan bog`liq texnologik boshqaruv. 3. İnsonning insonga ta`sir qilish vositalarini shakllan-tiruvchi jamiyat boshqaruvini nazarda tutadigan ijtimoiy boshqaruv. İjtimoiy boshqaruv o`z xususiyatlari bilan qolgan ikkita boshqaruv turlaridan ajralib turadi. Hozirgi kunda jahon xalqlari o`rtasida integratsiya jarayon-larining tobora chuqurlashib borishi, iqtisodiy munosabatlar, axborot almashinuvi, yangi texnologiyalarning jadallik bilan kirib kelishi har bir to`zum, jamiyat, tashkilot yoki jamoa oldiga o`z faoliyatlarini ushbu hodisalarning buguni va kelajagini hisobga olgan holda tashkil etish vazifasini yuklamoqda. Shunga qaramasdan, boshqaruv organlarining faoliyat yuritishi hech qachon o`z ahamiyatini yo`qotmaydi. Davlatdagi boshqaruv organlari mavjud erda esa, tabiiyki rahbar kadrlar ish olib boradi. Davlatning qonunlar asosida ish yuritishi va mehnatni samarali tashkil etishi ma`lum tashkilotlar, jamoalar, idoralarning yashovchan-ligini ta`minlovchi omillari sifatida maydonga chiqadi. Ushbu omillarga ajralmas darajada bog`lanib ketgan uchinchi omil – bu davlat boshqaruvida rahbarlik faoliyatidir. Tashkilot taraqqiyoti va uning barcha munosabatlari, shu jumladan, tashkilotning ichki munosabatlari ham uni boshqarayotgan rahbar yoki tashkilot tizimida faoliyat ko`rsatayotgan turli darajadagi rahbarlar – rahbariyatning xatti-harakatlari natijasida amalga oshadi. Shuning uchun ham tashkilot samarali mehnat va uni rag`batlantirishni yo`lga qo`ymasa, rahbar tashkilotga munosib faoliyat yuritmasa, u tanazzulga uchraydi. Aynan mana shu sabablarga ko`ra hozir biz yashayotgan jamiyatda rahbar kadrlar faoliyatini nazorat qilishda amaliy ish olib boruvchi tizimlar – komissiya, Download 190.73 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling