Mavzu: Plastik deformatsiyaning tabiati

Sezilarli plastik deformatsiya natijasida monokristall to‘g`ri kristall tuzilishga ega va atomlarning sezilarli siljishi oqibatida kristall tuzilish buzilgan sirpanish tekisliklari dastasi bilan chegaralangan alohida bloklarga ajraladi. Shunday qilib, sezilarli plastik deformatsiyalarda monokristall ma’lum donalar sonidan tashkil topgan polikristallga aylanadi.

Polikristallning sovuq plastik deformatsiyasi

Polikristallning sovuq plastik deformatsiyasi

Polikristall jismning umumiy qoldiq shakl o‘zgarishi, uni tashkil etuvchi donachalarning shakli va o‘lchamlarini o‘zgarishi va ularning nisbiy siljishi bilan bo‘ladigan plastik deformatsiyadan yig`iladi. Shunga ko‘ra polikristallning kristallararo va kristall ichidagi deformatsiyalarini farqlaydilar. Polikristallning alohida donachalari deformatsiyasi, xuddi monokristalldagidek, sirpanish yoki qiyofadoshlanish bilan amalga oshadi. Biroq, polikristallda anchagina donachalar borligi polikristallning plastik deformatsiya jarayonini ba’zi o‘ziga xos xususiyatlarini keltirib chiqaradi. Polikristallning alohida donalarida sirpanish tezliklari fazoda betartib yo‘nalgan.

Alohida donachalarning sirpanish tekisliklarini fazoda turlicha yo‘nalganligi shunga olib keladiki, polikristall jismni tashqi kuchlar tizimida yuklanishida deformatsiya boshlanishi hamma donachalarda bir vaqtda bo‘lmaydi. Birinchi navbatda plastik deformatsiya sirpanish tekisligiga eng qulay yo‘nalgan, ya’ni sirpanish tekisliklari berilgan kuchlar tizimi keltirib chiqaradigan eng katta urinma kuchlanishlarning ta’sir maydonchalari bilan mos tushgan donachalarda paydo bo‘ladi. Qolgan donachalar elastik deformatsiyalanadi va faqat nisbiy siljish olishi mumkin. Chiziqli cho‘zilish va siqilishda plastik deformatsiya boshlanishi uchun eng qulay yo‘nalish, sirpanish tekisligi tashqi kuch ta’siri yo‘nalishiga 450 burchak ostida joylashgan donachalarda bo‘ladi.