Mavzu: pul sektorida beqarorlik omillari

Aslida, bugungikundarivojlanishninguchtavariantimavjud.
1. Agar barchasohalardaerkinnarxlarsaqlanibqolsa, u holdapulmassasiniyanadaqattiqcheklash (inflyatsiyanipasaytirishgayordamberish) bilaniqtisodiyotbirnechayillardavomidaishlabchiqarishningsekinroqsur’atlardabo‘lsa ham qisqarishinidavomettiradi, ya’ni , inflyatsiyaniushlabturishgaurinishlarYaIMhajminiyanadapasaytiradi.
2. Agar erkinnarxlardaiqtisodiyotnimoliyaviyrag‘batlantirishyo‘litutilsa, u holda real o‘sishbilan biz ma’lummuddat (yuqoriraqobatmuhitipaydobo‘lgungaqadar) yetarlichayuqoriinflyatsiyabilanyashaymiz.
3. Agar monopolist ishlabchiqaruvchilarningmahsulotlariganarxlarnicheklab, barchatovar va xizmatlarningumumiybahosidarajasiganaqdpulqo'shsak, undabuchorasamaralitalabningmaqbulo'sishihisobiganafaqatbo'lmagantovarlarnikengaytirishgaqodirbo'ladi. to‘lovlar, balkikorxonalargatijoratbanklariningqimmatkreditlarisizishlabchiqarishsikllarinimustaqilravishdata’minlashimkoniniberadi, buesafoizstavkasiniavtomatikravishdapasaytiradi. Aynanshu variant hozirgirivojlanishdavriuchunengmaqbuldir, chunki u birvaqtningo'zidaikkitaqarama-qarshivazifanihalqiladi: inflyatsiyanipasaytirish va ishlabchiqarishniko'paytirish.
Umumanolganda, mamlakattaraqqiyotiningumumiyholatiniaksettiruvchi va jiddiytartibsizlikniboshdankechirayotganpultizimisifatjihatidanislohotgamuhtoj, buesaiqtisodiyasosni va butunmoliya-kredittiziminimustahkamlamasdanturibmumkinemas, xususan:
1) naqdpulmuomalasinicheklash va naqdpulsizaylanmanikengaytirish;
2) Mamlakatbankivositalaridanfoydalanganholdapulmultiplikatoriga, qimmatliqog'ozlarbozorigata'sirqilishorqalipulmassasinimoslashuvchantartibgasolish;
3) korxonalarningbir-birigabo'lganto'lovlari, muddatio'tganqarzlarimuammosinihalqilishorqalirublningmuomala va to'lovvositasisifatidafunktsiyalarinitiklash.
Menimcha, Mamlakat Markaziybankiningmamlakatijtimoiy-iqtisodiyhayotidagirolinianiqlashmasalasi ham muhimroqdir. MamlakatBankiningfunktsiyalariKonstitutsiyada (75-modda) va "Mamlakat Markaziybankito'g'risida" Davlatqonunida (3 va 4-moddalar) mustahkamlangan.
J. M. Keynsqo‘zg‘olon va inqirozyillaridashundayyozganedi: “Davlatningiqtisodini va siyosiytiziminiyo‘qqilishningengosonyo‘liuningmilliyvalyutasibarqarorligigaputuryetkazishdir”.
Ekstremalko‘rinishlarigiperinflyatsiya, pulsurrogatlari va chet el valyutalarininghukmronligi, tovar-pulmunosabatlari va ayirboshlashningbuzilishibo‘lganbeqarorpultizimitarixdahechqachoniqtisodiytiklanish va ijtimoiytiklanishgaolibkelmagan.
Shundayqilib, tarixshuniko'rsatadiki, davlattangalarni «buzgan», banknotlarnibosgan, cheklovsizqarzberganjoydaiqtisodiy va ijtimoiykasalliklarkeskinkuchayadi.

1.