Mavzu: rivojlangan o’rta asrlarda ros kirish mavzuning dolzarbligi

Oliy hokimiyat va boshqaruv organlari. Imperator. Shimoliy urushdan keyin Rossiya qudratli davlat bo`lib qoldi. 1721 yilda Senat Petr I ni imperator va hokimi mutlaq deb e`lon qildi. Shu vaqtdan boshlab Ros-siya imperiya deb yuritila boshladi. Imperator cheklanmagan hokimiyatga ega bo`lib, qonun chiqarish, ijro etish huquqi faqat unga tegishli edi. Barcha davlat boshqaruvi unga bo`ysundi. Imperator sud hokimiyatining boshlig`i hisoblanib, sudlarning barcha qaror va hukmlari uning nomidan chiqarilardi. Oliy cherkov hokimiyati ham unga tegishli bo`lib qoldi. Imperator bu hokimiyatni maxsus ta`sis etilgan Sinod orqali amalga oshirardi. Rus provaslav cherkovi boshlig`i- patriarx mansabi tugatildi. Petr I taxtga voris qilib xohlagan kishisini tanlashi mumkin edi.
Senat. 1711 yilda Petr I Prut yurishiga keta turib, davlatni boshqarish uchun o`z yaqinlaridan iborat Senatni tashkil etdi. Petr I Prut yurishidan qaytgach, Senat doimiy hukumat organiga aylantirildi. Uning tarkibiga imperator tomonidan tayinlangan 9 ta senator va ober-sekretar kiritildi. 1718 yilda kollegiyalar tashkil etilishi bilan ularning prezidentlari ham Senat tarkibiga kiritildi. Keyin 1722 yilda uchta asosiy kollegiyalar: tashqi ishlar, harbiy va flot kollegiyalarining prezidentlaridan tashqari boshqa kollegiyalarning prezidentlari senat tarkibidan chiqarildi. Shu vaqtdan boshlab Senat kollegiya faoliyati ustidan ham nazorat qilib turadigan bo`ldi.
Senat, avvalo, qonun tashabbuskorlik funksiyasiga ega edi. Bunga ko`ra, u qonun chiqarish tashabbusi, qonun loyihasini ishlab chiqish, uni muhokama qilish va e`lon qilish vakolatlariga ega bo`ldi. Senatning qonunchilik sohasidagi huquqini podsho belgilardi.
Senat oliy davlat boshqaruv organi hisoblangan. U dastlab mahkama-lar, so`ngra kollegiyalar faoliyati ustidan nazorat qilib turgan. Senat, shu-ningdek, davlat jinoyatlari va mansabdor shaxslarning jinoyatlari haqidagi ishlar bo`yicha oliy sud organi edi. U apellyatsion sud vazifasini ham baja-rardi. Senatning qarori ustidan shikoyat qilish mumkin emas edi. Uning qarori faqat podsho tomonidan bekor qilinishi mumkin edi. Senat devon-xonasiga ober-sekretar boshchilik qilardi.
1711 yilda nazorat funksiyasini amalga oshirish uchun ober-fiskal mansabi, 1723 yildan esa bosh-fiskal mansabi ta`sis etildi. Unga kolle-giyalardagi, provinsiyalardagi va shaharlardagi fiskallar bo`ysundirilgan. Fiskallarning funksiyasiga mansabdor shaxslarning suiiste`molliklarini yashirincha aniqlash, davlat xazinasi manfaatlarini himoya qilish, jinoyat-chilik bilan kurash olib borish kabilar kirardi. Biroq tez orada fiskallarning o`zi suiiste`molliklarga, poraxo`rlikka berilib ketadilar. Shu sababli Petr I ning vorislari fiskallik institutini tugatadilar.
1722 yilda prokuratura tashkil etildi. Unga bosh prokuror va uning yordamchisi - ober prokuror boshchilik qilardi. Ularga kollegiyalardagi va dvoryanlarning provinsial sudlaridagi prokurorlar bo`ysundirildi.
Prokuratura fiskallardan farq qilib, (barcha davlat muassasalari faoliyati ustidan) ochiq nazorat olib borgan. Bosh prokuror imperatorga bo`ysungan. U podsho yo`qligida Senatga raislik qilar, Senatda yuritiladi-gan masalalar tartibini belgilar, Senatning noto`g`ri qarori ustidan podsho-ga protest berish huquqiga ega bo`lib, podshoga Senat faoliyati haqida doklad qilar, podsho farmoyishlarini Senatga e`lon qilar, qonunlarning bajarilishini kuzatib turar edi.


XULOSA
Hozirgi kunga qadar saqlab, manbalari, nima bo'ldi haqida, davlat shakllanishi o'ziga xos jihatlari haqida aytib qadimiy Rossiya madaniyat. 10-13 asr, mamlakat ma'naviy sohasini rivojlantirish muhim rol o'ynadi. Bu shakllantirish va feodalizmin chaqalari davri bo'ldi. Rossiya Madaniyat keyin mavjud qabilalarning yutuqlari asosida shakllanadi va ularni Sarmatyalıların va İskitlerin qadar yashadi. Albatta, har bir millat va viloyat ma'naviy qirollik o'z shaxsini edi va qo'shni davlatlar ta'siri ostida bo'ldi.
Bu ahamiyatini baholashning o'zi qiyin xristianlikning qabul. Vizantiya aholining ma'naviy hayotining rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatdi. 988 yangi din qabul bilan, bu yil qadimiy an'ana birinchi yunon tsivilizatsiyasi kiritilgan. Ta'kidlash kerakki ta'siri va slavyan majusiylik ma'naviy sohasini rivojlantirish, bu. yangi imon qabul qaramay, u ko'plab mintaqalarida mavjud davom etdi. Slavyan majusiylik hayotning deyarli barcha sohalarida namoyon. undan qutulish o'z-o'zidan bo'lib o'tdi. Biroq, urinishlar nasroniylik qabul ahamiyatini, yaqin odamlarga, u yaxshi qilish uchun, yangi imonga mustahkamlash, ularga tushuntirish uchun qilingan. Cherkov ibodatxonalar ilgari joylashgan hududlarda qurishni boshladi. Shunday qilib, yangi e'tiqod tabiati sig'inish elementlarini kirib. Ba'zi avliyolar eski xudolar roli tegishli. Vizantiya ma'naviy hayotida elementlari qayta ko'rib va o'ziga xos, milliy shakllarini qabul qilindi. Ulardan asta-sekin Rossiya yangi madaniyatni shakllantirish boshladi. Bas, keyinchalik Pushkin yozgan - "10-13 asr Xushxabarni va urf-berdi". o'z azaliy urf-odatlari va marosimlari tayanib, magistrlar mutlaqo yangi yo'nalish hosil qilish ega edi. Rossiya faqat chakkasida shakllari, belgi rangtasvir, kartinalar bir turdagi Evropa madaniyatini, yangi, o'ziga xos boyitdi. Ular Visual tilida zohiriy munosabatlar qaramay, Vizantiya bilan chigal bo'lmasligi kerak.
10-13 asr me'moriy rivojlanishida chegara edi. Uzoq vaqt davomida mamlakat "yog'och" edi. Towers, uy, Chapel, - barcha yog'och qurilgan. Bu material ustalari atrofdagi tabiatga mutanosib va go'zallik qurilishi, ularning idrok bildirdi. Rossiya butun madaniyat Vizantiya din qabul qilinganligi o'zgartirish boshladi. 10-13 asr tosh tarkibiga yog'och o'tish davri bo'ldi. xalqlar har doim tosh qurilgan, uni yashaydigan kabi bir tajriba, G'arbiy Evropada yo'q edi. Rossiya yog'och arxitektura ko'p darajalari binolar odatda, turli binolari, ayvon, o'tish, stendlar, minoralar va minora mavjudligi. Bu an'anaviy va o'yma edi. Vizantiya madaniyati qurilish madaniyati ta'siri ostida tubdan Rossiya o'zgardi. 10-13 asr yunon ma'bad ko'ndalang gumbaz modeli cherkovlarning qurilishi belgilangan edi. birinchi Binolar qat'iy muvofiq Vizantiya an'analari barpo etildi. Qurilgan Kiev Sankt-Sophia sobori bilan allaqachon Rossiya va yunon an'analari bilan birlashmasidan aks ettiradi. ko'ndalang gumbazsimon cherkov asosi o'n uch bobdan bilan toj kiygan edi. Step Piramida Kengashi yog'och me'morchiligi uslubida qayta tiklandi. eng yuqori cho'qqisi Arxitektura Bogolyubsky davrida erishilgan.
Jamiyat rivojlanishining muayyan bosqichida aholining yangi ehtiyojlarini etarli chuqur qondirish uchun zarur edi. Shunday qilib, asrlar 10-13 erda yozilgan. Rossiyada, albatta, o'tgan odamlarda qog'oz o'z fikrlarini bildirishga ega edi. Lekin, ijtimoiy va iqtisodiy aloqalar, davlatchilikni shakllantirish murakkab aylangan. Bu holatlar Rossiya madaniyati o'tdi keyingi bosqichi, belgilangan. 10-13 asr mustahkamlash va kosmik, asrab-avaylash va ma'naviy sohada tarqalishiga ham fikr, bilim va muloqot qilish vositalarini rivojlantirishda muhim davr bo'ldi. Bu vaqtda, alifbo yaratildi. Vizantiya rohiblar missionerlar - Uning o'rni Cyril va Methodius nomlari bilan bog'liq. Glagolitic va kirill - Biroq, manbalari ikki alifbo ko'rsatadi. Bir birinchi kelgan qaysi haqida bahslar, uzoq vaqt etarli edi. Bugungi kunda Glagolitic alifbosi 9-asrning 2-yarmida yaratilgan degan tashkil dalil hisoblanadi va kirill alifbosi 9-10 asrlar navbatida da paydo bo'ladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Аҳмаджонов Ғ.А. Россия империяси Марказий Осиёда. – Т.: “Ta’lim manbai” жамияти, 2003.
   
2. 
   Ғуломов Ҳ.Ғ. Ўрта Осиё ва Россия (XVIII аср бошида давлатлараро муносабатларнинг шаклланиши). – Т.: Университет, 2007.
   
3. 
   Зиёев Ҳ. Тарихнинг очилмаган саҳифалари. – Т.: Меҳнат, 2003.
   
4. 
   Зиёев Ҳ. Туркистонда Россия тажовузи ва ҳукмронлигига қарши кураш. – Т.: Шарқ, 1998.
   

88⁸⁸ Udel – qadimgi Rusda knaz qo`l ostidagi o`lka, viloyat.