Mavzu: Sanoat korxonalarida strategik rejalashtirish

Biznes-rejani tayyorlash bosqichlari

Korxona faoliyatini muvaffaqiyatli olib borishda biznes-reja muhim rol o’ynaydi va qo’yidagi vazifaviy bosqichlarni hal etishni taqozo etadi (7.1-chizma).

	Тadbirkorlik faoliyatining maqsadi va vazifalari
Biznes-rejaning umumiy xulosasi, asosiy parametrlari va ko’rsatkichlari				Harakat dasturi va tashkiliy chora-tadbirlari
Тadbirkorning iste’molchiga taqdim qilayotgan mahsulot, tovar va xizmatlarning tasnifi				Bitimning resurslar ta’minoti
Bozor kon’yukturasi, talab va sotuv hajmining tahlili				Bitimning samaradorligi

7.1-rasm. Тadbirkorlik faoliyati biznes-rejasining talablari.

3. Biznes-reja tarkibi va hisob-kitoblari

Biznes-rejaning tuzilishi va mazmuni qat’iyan chegaralanmagan. Mutaxassislarning fikricha, yetti bo’limdan iborat biznes-reja eng maqbuldir. Ushbu biznes-rejaning tarkibiy bo’limlarini batafsil ko’rib chiqamiz.
Birinchi bo’lim. Biznes-rejada «Тadbirkorlik faoliyatining maqsadi va vazifalari» markaziy o’rinni egallaydi.
Тadbirkorlik biznesining asosiy maqsadi foyda olishdir. Rejalashtirilayotgan bitimni amalga oshirish oldidan katta mablag’ ishlatishni va shu mablag’ qancha foyda keltirishini hisob-kitob qilib chiqish lozim. Bunda va umuman, biznes-reja tuzishda vaqt
omilini doimo hisobga olish kerak. Boshqacha qilib aytganda, keladigan foyda vaqtga qarab qanday taqsimlanadi va inflyatsiyaga nisbatan uning samaradorligi qanday bo’lishligini hisob-kitob qilib chiqish lozim.
Biznes-reja tuzuvchilarning diqqat markazida, markaziy, ustuvor masaladan tashqari, boshqa maqsad va vazifalar ham turishi kerak. Masalan, ijtimoiy maqsadlar, tadbirkorlik maqomini ko’tarish, maxsus maqsad va vazifalar, homiylik tadbirlari va boshqalar.
Ikkinchi bo’lim. «Biznes-rejaning umumiy xulosasi, asosiy parametrlari va ko’rsatkichlari» umumlashtiruvchi xususiyatga ega bo’lib, biznes-rejaning asosiy g’oya va mazmunining qisqacha ko’rinishidir. U rejani ishlab chiqish jarayonida yaratilib, aniqlanadi va biznes-rejani tuzgandan keyin yakunlanadi.
Umumlashtiruvchi bo’limda quyidagilar taqdim etiladi: bosh maq-sadning loyihasi (bitim); ishlab chiqariladigan mahsulot, tuzilayot-gan reja yakunining qisqacha tavsifi va ularning bir-biridan farqi; qo’yilgan maqsadlarga erishish yo’llari va usullari; loyihani amalga oshirish muddatlari; uni amalga oshirish bilan bog’liq sarf- xarajat-lar; kutilayotgan samara va natija; olingan foydani ishlatish sohasi.
Umumlashgan natijaning ko’rsatkichlari: umumiy yakunlovchi ko’rsatkichlar (ishlab chiqarish hajmlari, mahsulotning sotilishi, xizmatlarning ko’rsatilishi; sotishdan tushgan mablag’; shaxsiy va zayom sifatida olingan vositalar (samaradorlik); maxsus ko’rsatkichlar (sotilayotgan tovar va ko’rsatilayotgan xizmatlar sifati, ularning o’ziga xos xususiyati, iste’molchilarnint talabi va didini qoniqtirishi; qilingan xarajatlarning qoplanishi; tavakkalning past darajali-ligi; rejalashtirilayotgan natijani olish kafolati).