Мавзу: Ўсимликларнинг минерал озиқланиши

Кселима найларидаги шира транспирация кучи ҳамда илдиз босими ҳисобига ўсимликнинг бошқа органларига кўтарилади ва тақсимланади. Ўсимликлар ҳужайрасида зарур элементларни танлаб ютиш ва уларни тўплай оладиган махсус механизмлар мавжуд бўлиб, унинг ҳисобига тўқималарда тўпланган озиқ моддаларининг миқдори тупроқдагига нисбатан бир неча баровар кўп бўлади.

• Кселима найларидаги шира транспирация кучи ҳамда илдиз босими ҳисобига ўсимликнинг бошқа органларига кўтарилади ва тақсимланади. Ўсимликлар ҳужайрасида зарур элементларни танлаб ютиш ва уларни тўплай оладиган махсус механизмлар мавжуд бўлиб, унинг ҳисобига тўқималарда тўпланган озиқ моддаларининг миқдори тупроқдагига нисбатан бир неча баровар кўп бўлади.
• Минерал элементларнинг ҳужайрага ютилиши ҳужайра пўстида бошланади ва мембранада давом этади.

Минерал элементларнинг тўқимага ўтиши ва тўпланиши жараёнини Д.Сабинин қуйидаги босқичларга бўлди: 1–босқич - ионлар ва катионлар ҳужайра пўстига адсорбцияланиб, катион ўрнига катион, анион ўрнига анион алмашинади; 2–босқич - ҳужайрага қабул қилинган ионлар цитоплазма оқсиллари билан реакцияга киришади; 3–босқич - илдизнинг эндодерма ва перицикл ҳужайралари орқали ўтган анион ва катионлар ўтказувчи найларга томон ҳаракатланади; 4–босқич - ўтказувчи найларга етиб келган ионлар сув оқими билан ўсимликлар тўқимасига тарқалиб ўзлаштирилади.

• Минерал элементларнинг тўқимага ўтиши ва тўпланиши жараёнини Д.Сабинин қуйидаги босқичларга бўлди: 1–босқич - ионлар ва катионлар ҳужайра пўстига адсорбцияланиб, катион ўрнига катион, анион ўрнига анион алмашинади; 2–босқич - ҳужайрага қабул қилинган ионлар цитоплазма оқсиллари билан реакцияга киришади; 3–босқич - илдизнинг эндодерма ва перицикл ҳужайралари орқали ўтган анион ва катионлар ўтказувчи найларга томон ҳаракатланади; 4–босқич - ўтказувчи найларга етиб келган ионлар сув оқими билан ўсимликлар тўқимасига тарқалиб ўзлаштирилади.

Биологик мембраналарда транспорт механизмиг ҳар хил омиллар асосида турлича бўлиши аниқланди:

• Биологик мембраналарда транспорт механизмиг ҳар хил омиллар асосида турлича бўлиши аниқланди:
• 1. Агар моддалар липидларда эрувчан бўлса, улар мембрананинг липид фазасида оддий диффузияланади.
• 2. Липофил ташувчилар ёрдамида гидрофил моддаларнинг диффузияси.
• 3. Ион каналлари орқали оддий диффузия.
• 4. Моддаларни фаол ташувчилар (насослар) ёрдамида ўтказиш.
• 5. Моддаларни экзоцитоз ва эндоцитоз йўллари билан ўтказиш.