mavzu soat juftlik Aqliy rivojlanish

Intellektual testlarning haqiqiyligi va ishonchliligi
Aql-idrok sinovining asosliligi aslida aqlni o'lchaydigan darajada bo`lishi talab etiladi. Intellektual testlarning ishonchliligi shundaki, u izchil, aniq ballarni keltirib chiqaradi.
Intellektual testlarning haqiqiyligini aniqlash uchun tadqiqotchilar turli xil yondashuvlardan foydalanadilar. Masalan, ular yoshi kattaroq bolalar test topshiriqlarini yoshroq bolalarnikiga qaraganda yaxshiroq bajarishi haqida dalillar izlaydilar - bu natijalar bolalarning yoshga qarab aqlli o'ylashi haqidagi taxminlarga mos keladi.
Tadqiqotchilar, shuningdek, aql-idrok testlarining haqiqiyligini IQ ballarining maktab yutuqlari va aqlning boshqa ko'rsatkichlari bilan qanchalik bog'liqligini aniqlash orqali tekshiradilar.
Aql-idrok testlarining ishonchliligini aniqlash uchun tadqiqotchilar izchillikning turli ko'rsatkichlarini ko'rib chiqmoqdalar, ayniqsa, bir xil test ikki xil holatda o'xshash ballar natijasini beradi, muayyan test ichidagi turli subtestlar ma'lum bir bola uchun o'xshash natijalarni beradi va ikki xil tekshiruvchilar xuddi shu tarzda bolaning ishlashini baholaydi.
Dinamik baholash
Hozirgacha tavsiflangan yondashuvlar bolalar hozirda hech kimning yordamisiz yoki hech qanday yordamsiz qila oladigan narsalarga qaratilgan. Odatda dinamik baholash quyidagilarni o'z ichiga oladi:
a) bolalar dastlab mustaqil ravishda bajara olmaydigan bir yoki bir nechta vazifalarni aniqlash;
b) vazifa (lar) bilan bog'liq xatti-harakatlar va kognitiv jarayonlarda chuqur ta'lim va amaliyotni ta'minlash;
c) har bir bola ko'rsatmalardan qaydarajada foyda ko'rganligi.
Shunga ko'ra, dinamik baholash ba'zan o'quv salohiyatini baholash deb ham ataladi.

• 
  Dinamik baho - muayyan vazifani o'rganish yoki uni kattalar rahbarligida bajarish natijasida bolaning bilimlari yoki mulohazalari qanday o'zgarishi mumkinligini muntazam tekshirish.
  

Dinamik baho bir necha nazariy istiqbollarga mos keladi. Sternberg ta'kidlaganidek, aql yangi vaziyatlarga moslashishni o'z ichiga oladi. Aqlli xatti-harakatlar har doim kontekstga juda bog'liq. Ammo Vigotskiyning kognitiv rivojlanish nazariyasi, ehtimol, bu yerda eng dolzarbdir. Vigotskiy nafaqat ularning haqiqiy rivojlanish darajasini (ular o'zlari muvaffaqiyatli bajarishi mumkin bo'lgan vazifalarning yuqori chegarasi) baholaganimizda bolalarning kognitiv potensial rivojlanish darajasi (ular ko'proq vakolatli yordamga ega bo'lganda, ular bajarishi mumkin bo'lgan vazifalarning yuqori chegarasi) haqida to'liqroq tasavvurga ega bo'lishni taklif qildi.
Dinamik baholash - bu aqlni baholashga nisbatan yangi yondashuv, shuning uchun psixologlar uning kuchli va kuchsiz tomonlarini endi kashf eta boshladilar. Ijobiy tomoni shundaki, u ko'pincha bolalarning qobiliyatlarini an'anaviy aql-idrok o'lchovlaridan ko'ra ko'proq optimistik baholaydi. Dinamik baholash bolalarning tajribalari va o'rganishga bo'lgan yondashuvlari to'g'risida sifatli ma'lumotlarni taqdim etishi mumkin va shuning uchun ham kelajakdagi ko'rsatmalarga rahbarlik qilishda foydali bo'lishi mumkin.
Tasavvur qilish uchun Rustam ismli bola dastlab juda oddiy voqeani aytib bera olgan, ammo qisqa muddatli ta'limdan so'ng u murakkab g'oyalarni bayon qilgan, turli xil so'z boyligini ifoda etgan va rivojlangan grammatikadan foydalangan. Rustamning javoblari va yozuvlarini o'rganayotganda uning baholash guruhi, avvalgi akademik kechikishlar, tez-tez darslarda yo'qligi, sustkashligi va ta'lim poydevorining zaifligi bilan bog'liqligini tushundi (cheklangan aql bilan emas). Shunga ko'ra, jamoa Rustamning mavjud imkoniyatlaridan foydalanishi mumkinligiga umidvor edi. Shu tarzda dinamik baholash, ayniqsa, bolalar akademik rivojlanish uchun mashq qilishlari kerak bo'lgan akademik tushunchalar va o'quv strategiyalarini aniqlashda samarali bo'lishi mumkin.
Shunga qaramay dinamik baholashning kamchiliklari ham paydo bo'lmoqda. Dinamik baholashni mos ravishda ishlatishdan oldin, odatda, katta o'qitishni o'z ichiga oladi va odatda uni boshqarish uchun ko'p vaqt talab etiladi. O'qituvchilar va psixologlar bolalarning imkoniyatlarini baholash uchun dinamik baholashdan foydalanganda ehtiyotkorlik bilan va har doim boshqa ma'lumotlar doirasida qilishlari kerak. Odatda amaliyotchilar birinchi navbatda dinamik baholash uchun qanday yordam berish kerakligini aniqlashdan ko'ra, bolaning yordami bilan nimani o'rganishi mumkinligini aniqlashda ko'proq ahamiyatga ega bo'ladi.