Mavzu: “Soliqlar va soliqqa tortish” faniga kirish Reja: 1
Download 0.66 Mb. Pdf ko'rish
|
1-Мавзу
tahriri loyihasini tayyorlash, soliq qonunchiligi va soliq ma’muriyatchiligini takomillashtirish, tegishli me’yoriy-huquqiy hujjatlar loyihalarini ishlab chiqishda umume’tirof etilgan xalqaro norma va standartlar talablari hamda bozor iqtisodiyoti tamoyillariga javob beradigan normalar yaratilishi, soliq nazoratining xorijda keng qo‘llanilayotgan ilg‘or va sinalgan shakl va usullarini joriy etishni hisobga olgan, jumladan, xalqaro ekspert va maslahatchilarni jalb qilgan holda soliq ma’muriyatchiligi mexanizmlarini qayta ko‘rib chiqish, respublika strategik manfaatlari hamda amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning bugungi bosqichini hisobga olgan holda, soliq sohasidagi xalqaro-huquqiy normalarni milliy soliq qonunchiligiga implementatsiya qilish, shuningdek, samarali davlat soliq siyosatini amalga oshirish, soliqqa tortish va soliq ma’muriyatchiligi masalalarini tartibga soluvchi me’yoriy-huquqiy hujjatlardan ikki xil talqin qilinishi mumkin bo‘lgan normalarni chiqarib tashlash maqsadida ularni inventarizatsiya qilish, to‘g‘ridan-to‘g‘ri amal qiluvchi normalarni ko‘paytirgan holda, soliq qonunchiligini unifikatsiya qilish, soliqqa tortish tizimini soddalashtirish, soliq ma’muriyatchiligini takomillashtirish hamda soliq to‘lovchilar huquqlarining himoyasini izchil ta’minlash, soliqlar yig‘iluvchanligi darajasini oshirish, davlat budjeti va davlat maqsadli jamg‘armalariga soliq va yig‘imlarning to‘liq hajmda tushishini ta’minlash, soliqqa tortilishdan bo‘yin tovlash imkoniyatini istisno qilish, xo‘jalik yurituvchi sub’yektlarning umumiy soliq yukini pasaytirish, ishlab chiqarishni rivojlantirish va xizmat ko‘rsatish sohasida soliqlarning rag‘batlantiruvchi rolini kuchaytirish, resurslardan Soliq va soliqlarga tortish oqilona va tejamli foydalanishni ta’minlash, samarasiz soliq va yig‘imlarni bekor qilish,kichik va yirik biznes sub’yektlarining soliq yukini maksimal darajada barobarlashtirishga xizmat qiladigan usullarni joriy etish, xorij mamlakatlarining ilg‘or tajribasini hisobga olgan holda amaldagi soliqqa tortish tizimini tanqidiy o‘rganish asosida jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ini hisoblab chiqish mexanizmini soddalashtirish, "soliq imtiyozi" va "soliq preferensiyasi" tushunchalarini aniq chegaralash, vaqtincha imtiyoz berish muddatlarini belgilash, shuningdek, samarasiz va eskirgan soliq imtiyozlarini qayta ko‘rib chiqish va bekor qilish, tadbirkorlarga biznesning o‘rta muddatli istiqbolda rivojlanishini asosli ravishda prognoz qilish imkoniyatiga ega bo‘lishlari uchun soliq tizimining barqarorligini ta’minlashga alohida e’tibor qaratilishi belgilandi. Shuningdek yetakchi olim va yuqori malakali mutaxassislar – ekspertlar, tadbirkorlik tuzilmalari va jamoat tashkilotlari vakillarini jalb qilgan holda, jahonning ilg‘or tajribasini chuqur o‘rganish hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 16 yanvardagi "Moliya, soliq va bojxona organlari faoliyatini tanqidiy o‘rganilishini tashkil etish to‘g‘risida"gi farmoyishiga muvofiq soliq organlari faoliyatini tanqidiy o‘rganish natijalari asosida birinchi bosqichda – 2018 yil 1 aprel kuniga qadar O‘zbekiston Respublikasi soliq-budjet siyosatini takomillashtirish konsepsiya loyihasini ishlab chiqish, ikkinchi bosqichda – 2018 yil 1 iyul kuniga qadar O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksi yangi tahriri loyihasini ishlab chiqishni ta’minlanishi belgilandi. Ta’kidlash lozimki, 2018 yilga mo‘ljallangan soliq-budjet siyosatining asosiy yo‘nalishlarida soliq yukini yanada qisqartirish, soliq va majburiy to‘lovlar miqdorini kamaytirish, mahalliy budjetlar daromad bazasini mustahkamlash va ularning mustaqilligini oshirish, mablag‘lardan oqilona foydalanish hamda budjetga tushumlarning to‘liqligini ta’minlash belgilangani bilan ahamiyatlidir. Jumladan, jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ini budjetga o‘tkaziladigan stavkalarining eng kam ish haqi miqdori 1 baravarigacha 0 foiz, 1 baravaridan 5 baravarigacha 7,5 foiz, 5 baravaridan 10 baravarigacha 16,5 foiz, 10 baravaridan yuqori 22,5 foiz qilib belgilandi. Avvalgi yilda esa uchinchi va to‘rtinchi pog‘onalari tegishliligicha 17 va 23 foizni tashkil etgan. Shuningdek, shaxsiy jamg‘arib boriladigan pensiya hisobvarag‘iga ajratmalar miqdorini 2 foizgacha oshirish hisobiga ham jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i bo‘yicha soliq yuki kamaytirilmoqda. Ushbu ajratma miqdori 2017 yilda 1 foizni tashkil etgan edi. Buning natijasida fuqarolar shaxsiy jamg‘arib boriladigan pensiya hisobvarag‘iga ko‘proq miqdorda mablag‘ yig‘iladi. Davlat maqsadli jamg‘armalariga majburiy ajratmalar, ya’ni Pensiya jamg‘armasiga, Respublika yo‘l jamg‘armasiga, Ta’lim va tibbiyot muassasalarining moddiy-texnik bazasini rivojlantirish jamg‘armasiga ajratiladigan majburiy ajratmalarni bitta to‘lovga – ya’ni davlat maqsadli jamg‘armalariga majburiy ajratmalarga birlashtirish bilan bir vaqtda umumiy stavka 3,5 foizdan 3,2 foizga kamaytirilmoqda. Natijada bir xil bazaga ega bo‘lgan soliqlar va to‘lovlarni birlashtirish yo‘li bilan soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar sonini qisqartirish va korxonalar ixtiyorida ko‘proq mablag‘lar qolishiga erishiladi.Joriy yildan foyda solig‘i bo‘yicha ham o‘zgartish kiritildi. Ya’ni foyda solig‘i hamda obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig‘ini bitta soliqqa – foyda solig‘iga birlashtirildi va 14 foiz qilib belgilandi. 2017 yilda esa bu ko‘rsatkich foyda solig‘i bo‘yicha 7,5 foiz hamda obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig‘i bo‘yicha 8 foizni, umumiy 15,5 foizni tashkil etgan edi. Buning natijasida soliq turlari bittaga kamayib, soddalashtirildi va yirik tashkilotlar umumiy hisobda kamroq soliq to‘lashadi va pul mablag‘larini iqtisod qilishga erishadilar. 2018 yildan nodavlat notijorat tashkilotlari ham yagona soliq to‘loviga o‘tishi belgilandi. Avval ular faqat umumbelgilangan tartibda soliq to‘lashgan. Yuqoridagi kiritilgan o‘zgartishlar orqali joriy yil 1 yanvaridan boshlab nechta xodim faoliyat yuritishidan qat’i nazar yagona soliqqa o‘tishlari mumkin. Bu esa ularga ko‘proq mablag‘ni tejash imkonini beradi.Endilikda yuridik shaxslar uchun mol-mulk solig‘i faqat ko‘chmas mulklar uchun to‘lanishi belgilandi. Shu vaqtga qadar balansida aks ettirilgan asosiy
vositalarning yillik o‘rtacha qoldiq qiymatidan to‘lab kelingan. Asosiy vositalar tarkibida bino va inshootlar, asbob-uskuna va jihozlar, o‘tkazuvchi moslamalar, transport va moliyaviy ijara lizing shartnomasi bo‘yicha olingan boshqa asosiy vositalar kirgan. Buning natijasida yuridik shaxslar Soliq va soliqlarga tortish tomonidan to‘lanadigan mulk solig‘i miqdori kamayadi va tashkilotlar hisobida ko‘proq mablag‘ qoladi. Mazkur o‘zgarishlar soliq majburiyatlarini bajarishda soliq to‘lovchilarga har tomonlama ko‘maklashishga, soliqqa oid huquqbuzarliklar profilaktikasining ta’sirchan mexanizmlarini ishlab chiqishga va soliq to‘lovchilarning huquqiy madaniyatini oshirishga, soliq nazoratiga oid zamonaviy uslublarni joriy etishga, soliqqa tortish borasida muammoli masalalarning kamayishiga, budjetga soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning to‘g‘ri hisoblanishi, o‘z vaqtida va to‘liq hajmda tushishi ta’minlanishiga xizmat qiladi. O‘zbekistonda soliq tizimining shakllanishi, tarixiy rivojlanishini, soliqlarning bugungi kundagi davlat va jamiyat hayotidagi o‘rnini o‘tmishda mavjud bo‘lgan soliq turlari bilan qiyosiy solishtirish asosida tadqiq etish va tizimning rivojlanish istiqbollarini ilmiy manbalar hamda tarixiy hujjatlar asosida o‘rganish muhim ahamiyat kasb etmoqda. O‘zbekistonda soliq tizimi ularning rivojlanishini o‘rganish bugungi kunda mustaqil mamlakatimizda soliq tizimi sohasida amalga oshirilayotgan keng qamrovli islohotlar bilan mushtarak tarzda tahlil etilib borilmoqda. Shu ma’noda O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.Karimov o‘zlarining ma’ruzalarida soliq siyosatini yanada takomillashtirish muhim masala ekanligini alohida ta’kidlaganlar. “Soliqqa tortish masalasida amaliyotdasinalgan prinsip va yondashuvlarni ishlab chiqish, bu borada boshqa mamlakatlarning ilg‘or tajribasidan foydalanish muhim masaladir. Soliqtizimi nafaqat soliqlarni undirish, balki birinchi galda, rag‘batlantirish xususiyatiga ega bo‘lishi lozim. Shunga erishimiz kerakki, har bir soliqto‘lovchi u xoh jismoniy, xoh yuridik shaxs bo‘lsin, soliq to‘lashdan bo‘yintovlamasdan daromadlarini yashirishga urinmasdan, aksincha, o‘z ishlab chiqarishini rivojlantirsin va daromadini oshirishga intilsin” 11 deya qayd etadilar. Soliqlar mavjud bo’lishining asosiy shartlaridan biri davlatning mavjudligi bo’lsa, ikkinchi sharti bo’lib soliqlarni to’lashga qobil bo’lgan soliqlarning mavjudligidir.O’zbekiston Respublikasi soliq tizimi manbaiga qarab soliqlar yuridlik va jismoniy shaxslardan olinadigan soliqlarga ajratiladi.Soliq soliq maqsadida yuridik shaxslar deganda mazkur mulkida , xo’jalik yuritishi yoki tezkor boshqaruvida mulki bo’lgan va o’z majburitlari bo’yicha ushbu mol-mulki bilan javob beradigan, shuningdek mustaqil balansiga hisob kitob hisobvarg’iga ega bo’lgan alohida bo’linmalar tushuniladi. Yuridik shaxslardan olinadigan soliqlarga hamma egri soliqlar , korxona foydasiga soliqlar, yerosti boyliklaridan foydalanganlik uchunsoliq , suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq , yer solig’i, mulk solig’i,yagona soliq to’lovi va boshqalar kiradi.Ba’zi soliqlarni (QQS, aksiz solig’i) yuridik ham jismoniy shaxslar ham to’laydilar.Jismoniy shaxslar to’laydigan soliqlarga mulk va yer soliqlari tegishlidir.Yuridik shaxslardan olinadigan soliqlar davlat budjeti daromda qismini hal qiluvchi qismini (70-75 foizi) tashkil etadi.Bu soliqlarning muhim xususiyati shundaki naqd pulsiz hisob kitoblar orqali soliqlar korxonaning bankdagi hisobvarag’idan budjet hisobvarag’iga o’tkazilib beriladi.Uni undirish oson va tez , arzon undiriladi.Jismoniy shaxslardan olinadigan soliqlar asosan naqd pulda olingani uchun to’lash qiyin kechadi.Bunday soliqlarga jismoniy shaxslar mulk va yer soliqlari tegishlidir.Soliqlarni yig’ish xarajatlari ko’payib ketadi.Ammo bank plastik kartochkalarini joriy etilishi bu masalani kam bo’lsada yechimini toptirmoqda.Qolaversa jismoni shaxslarda soliq to’lash madaniyatni shakllantirish izchil davom ettirish bu masalani to’la yechimini beradi. .Jismoniy shaxslar soliqlari ichida eng yirigi fuqarolar daromad solig’idir.Bu soliqlar orqali fuqarolar daromadlarini boshqarib borish imkoniyati yaratiladi.Ilgari aytganimizdek yuridik shaxslarning budjetlarga to’laydigan soliqlari to’g’ri va egri soliqlarga bo’linadi. Shuningdek soliqlarni to‘lovchilar nuqtai-nazaridan yuridik va jismoniy shaxslar to‘laydigan soliqlarga ajratishimiz mumkin.
11
va isloh etishdir.- T.: «O‘zbekiston».2005. 89 bet
Soliq va soliqlarga tortish O‘zbekiston Respublikasining davlat budjetiga to‘lanadigan soliqlar va yig‘imlarning hal qiluvchi asosiy qismini yuridik shaxslarning soliqlari va boshqa majburiy to‘lovlari tashkil etadi. Yuridik shaxslar ham umumdavlat hamda mahalliy soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘laydilar Yuridik shaxslar soliq to‘lovchi bo‘lishi uchun yuridik shaxs maqomini olganidan tashqari, albatta biror ruxsat etilgan faoliyatdan daromad olgan bo‘lishlari zarur yoki tovarlar (ish, xizmatlar) sotishdan oborotga ega bo‘lishlari hamda statistika idoralarida, hokimiyatlardan ro‘yxatdan o‘tgan (kodga ega) bo‘lishlari shart. Jismoniy shaxslar yuridik shaxs maqomini olmagan shaxslardir. Bunday shaxslarga O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, fuqaroligi bo‘lmaganlar va chet el mamlakatlari fuqarolari kiradi. O‘zbekiston Respublikasi soliq qonunchiligiga binoan soliqqa tortish maqsadida soliq to‘lovchilar yuridik va jismoniy shaxslarga bo‘lingan. Jismoniy shaxslar to‘laydigan soliqlar davlat budjeti daromadlarining 20-25 foizini tashkil etadi. Jismoniy shaxslar to‘laydigan soliqlarning xususiyati shundan iboratki, soliq jismoniy shaxsning to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘z daromadidan olinadi. Ular to‘laydigan soliqlar va yig‘imlar asosan budjetga naqd va naqdsiz pul to‘lash yo‘li bilan o‘tkaziladi Soliq to‘lashiga ko‘ra yuridik shaxslarni quyidagicha guruhlarga ajratish mumkin: – umumiy tartibda soliq to‘lovchi yuridik shaxslar; – mikrofirmalar va kichik korxonalar; – savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari; – lotoreyalar, totalizatorlar va tavakkalchilikka asoslangan boshqa o‘yinlar o‘tkazishga ixtisoslashgan yuridik shaxslar; Umumiy tartibda soliq to‘lovchi yuridik shaxslar quyidagi soliqlarni to‘laydi: – foyda solig‘i; – qo‘shilgan qiymat solig‘i; – aksiz solig‘i; – mol-mulk solig‘i; – yer solig‘i; – yer osti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq; – suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq; - yig‘imlar. Soliq to‘lovchilarning ayrim toifalari uchun O‘zbekiston Respublikasi hududida quyidagi maxsus soliq rejimlari belgilanadi: 1) aylanmadan olinadigan soliq; 2) mahsulot taqsimotiga oid bitimlar ishtirokchilariga soliq solishning alohida tartibi; 3) maxsus iqtisodiy zonalar ishtirokchilariga va ayrim toifadagi soliq to‘lovchilarga soliq solishning alohida tartibi.
Shuningdek yuqoridagi barcha yuridik shaxslar quyidagi yig‘imlar, bojlar va boshqa majburiy to‘lovlarni ham to‘laydilar: – bojxona to‘lovlari (bojxona bojlari va yig‘imlari, aksiz solig‘i va tovarlarni import qilishda qo‘shilgan qiymat solig‘i); – davlat bojlari; – tovarlarning ayrim turlari bilan chakana savdo qilish va ayrim turdagi xizmatlarni ko‘rsatish huquqi uchun yig‘imlar; – davlat maqsadli jamg‘armalariga to‘lovlar Jismoniy shaxslar to‘laydigan soliqlar va yig‘imlar tarkibi quyidagilardan iborat: – jismoniy shaxslarning daromadiga solinadigan soliq; – mol-mulk solig‘i; – yer solig‘i; – suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq; – yer osti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq; - yig‘imlar
Soliq va soliqlarga tortish - bojxona to‘lovi (yagona bojxona to‘lovi) 6.O‘zbekiston Respublikasida soliq tizimining huquqiy asoslari, soliq to‘lovchilarning huquqlari hamda majburiyatlari, soliq ishlarini yuritish tartiboti va soliq haqidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik Soliq Kodeksi, O‘zbekiston Respublikasining “Davlat soliq xizmati to‘g‘risida” gi qonuni va shu kabi bevosita soliqqa oid qonun hujjatlari orqali tartibga solib turiladi. Soliq haqidagi qonun hujjatlarining boshqa qonunlar va qonun hujjatlaridan o‘rin olgan normalari soliq kodeksiga muvofiq bo‘lishi lozim. Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida Soliq Kodeksidan boshqacha qoidalar belgilangan yoki nazarda tutilgan bo‘lsa, unda xalqaro shartnoma qoidalarida belgilangan shartlar amalda qo‘llaniladi.O‘zbekiston Respublikasida dastlabki Soliq kodeksi O‘zbekiston Respublikasining 1997 yil 24 apreldagi 396-I-sonli Qonuni bilan tasdiqlangan va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1997 yil 24 apreldagi 397-I-sonli qarori bilan 1998 yil 1 yanvardan toki 2008 yil 1 yanvargacha amalda bo‘lgan. Shundan so‘ng Soliq kodeksi O‘zbekiston Respublikasining 2007 yil 25 dekabrdagi 136- sonli Qonuni bilan tasdiqlangan va 2008 yil 1 yanvardan e’tiboran amalga kiritilgan. Ushbu Kodeks 2 qism, 21 bo‘lim, 64 bob, 392 moddadan iborat. 2020 yil 1 yanvardan yangi Soliq kodeksi amalga kiritildi.U 2 qism, 21 ta bo‘lim, 71 ta bob, 480 ta moddadan iborat. Soliq solish - yuridik shaxslarga nisbatan mulkchilik shaklidan qat’i nazar, qonun oldida tenglik, jismoniy shaxslarga nisbatan esa jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e’tiqodi, shaxsiy va ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar, qonun oldida tenglik asosida amalga oshiriladi. Belgilanayotgan soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar tovarlar (ishlar, xizmatlar)ning yoki pul mablag‘larining O‘zbekiston Respublikasi hududi doirasida erkin muomalada bo‘lishini bevosita yoki bilvosita cheklab qo‘yishi yoxud soliq to‘lovchining iqtisodiy faoliyatini boshqacha tarzda cheklab qo‘yishi yoki unga g‘ov bo‘lishi mumkin emas. Olingan manbalaridan qat’i nazar, barcha daromadlarga soliq solinishi lozim, soliq imtiyozlarini belgilashda esa albatta ijtimoiy adolat prinsiplariga rioya etilishi kerak. O‘zbekiston Respublikasi hududida soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar O‘zbekiston Respublikasining pul birligi-so‘mda hisoblab chiqariladi.Amaldagi Soliq kodeksiga ko‘ra soliq to‘lovchilar quyidagi huquqlarga egadirlar: soliq organlaridan va boshqa vakolatli organlardan (ularning vakolatlari doirasida) amaldagi soliqlar to‘g‘risida, soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlaridagi o‘zgarishlar haqida, soliqlarni hisoblab chiqarish va to‘lash tartibi to‘g‘risida axborotni, soliq hisobotining va arizalarning shakllarini, shuningdek ularni to‘ldirish tartibi haqida tushuntirishlarni bepul olish; o‘z soliq majburiyatlarini bajarish yuzasidan soliq organlarida va boshqa vakolatli organlarda mavjud bo‘lgan ma’lumotlarni olish; belgilangan asoslar mavjud bo‘lganda va tartibda soliq imtiyozlaridan foydalanish yoxud ulardan foydalanishni rad etish; soliqlar, penyalar va jarimalarning ortiqcha to‘langan yoki ortiqcha undirilgan summalarini o‘z vaqtida hisobga o‘tkazish yoki qaytarish; belgilangan tartibda va shartlarda soliqlarni to‘lashni kechiktirish yoki bo‘lib-bo‘lib to‘lash; soliq solish ob’yektlarini hisobga olishda, soliqlarni hisoblab chiqarish va to‘lashda o‘zlari yo‘l qo‘ygan xatolarni mustaqil ravishda tuzatish; o‘z hududida o‘tkaziladigan sayyor soliq tekshiruvini va soliq auditini o‘tkazish chog‘ida hozir bo‘lish; sayyor soliq tekshiruvi va soliq auditi materiallari bilan tanishish, shuningdek ushbu tekshiruvlarning dalolatnomalarini olish; soliq tekshiruvini amalga oshiruvchi soliq organlariga soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlarining ijrosiga taalluqli masalalar bo‘yicha tushuntirishlar berish; soliq organlari va boshqa vakolatli organlarning hamda ular mansabdor shaxslarining qonun hujjatlariga muvofiq bo‘lmagan talablarini bajarmaslik;
Soliq va soliqlarga tortish soliq organlari va boshqa vakolatli organlarning normativ tusga ega bo‘lmagan hujjatlari hamda qarorlari, ular mansabdor shaxslarining harakatlari (harakatsizligi) ustidan belgilangan tartibda shikoyat qilish; soliq organlari va boshqa vakolatli organlarning qonunga xilof qarorlari yoki ular mansabdor shaxslarining noqonuniy harakatlari (harakatsizligi) tufayli yetkazilgan zararlarning o‘rni qoplanishini belgilangan tartibda talab qilish; soliq tekshiruvi materiallarini yoki soliq organlarining boshqa hujjatlarini ko‘rib chiqish jarayonida ishtirok etish; soliq munosabatlari masalalariga oid o‘z manfaatlarini shaxsan yoxud soliq maslahatchilari tashkiloti yoki boshqa o‘z vakillari orqali ifodalash; soliq siriga rioya etish va uni saqlash. Soliq to‘lovchilar qonun hujjatlarida belgilangan o‘zga huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin. Soliq to‘lovchining soliq munosabatlarida shaxsan ishtirok etishi uni vakilga ega bo‘lish huquqidan mahrum etmaydi, xuddi shuningdek vakilning ishtirok etishi soliq to‘lovchini bunday munosabatlarda shaxsan ishtirok etish huquqidan mahrum etmaydi. Soliq to‘lovchilarning huquqlari soliq organlari va boshqa vakolatli organlar mansabdor shaxslarining tegishli majburiyatlari bilan ta’minlanadi. Soliq to‘lovchilarning huquqlarini ta’minlashga oid majburiyatlarni bajarmaganlik yoki lozim darajada bajarmaganlik O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlarida nazarda tutilgan javobgarlikka sabab bo‘ladi. Soliq to‘lovchining soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga muvofiq yuzaga keladigan majburiyati soliq majburiyati deb e’tirof etiladi. Soliq to‘lovchilar: belgilangan soliqlar va yig‘imlarni o‘z vaqtida hamda to‘liq hajmda hisoblab chiqarishi va to‘lashi; hujjatlarni ko‘rib chiqish yoki tushuntirishlar berish zaruriyati to‘g‘risida chaqiruv xatini olganida soliq organiga kelishi; tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilishda xaridorga hisobvaraq-fakturalarni, cheklarni yoki ularga tenglashtirilgan boshqa hujjatlarni berishi; soliq tekshiruvini o‘tkazayotgan soliq organlarining mansabdor shaxslariga soliqlarni hisoblab chiqarish va to‘lash uchun asos bo‘lib xizmat qiladigan hujjatlar, shuningdek elektron manbalarda saqlanadigan tegishli axborot bilan tanishish imkoniyatini ta’minlashi; soliq organlari va boshqa vakolatli organlarning qonuniy talablarini bajarishi, ko‘rsatilgan organlarning va ular mansabdor shaxslarining qonuniy faoliyatiga to‘sqinlik qilmasligi; agar boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, soliq hisobotlarining va soliqlarni Download 0.66 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling