Мавзу: Спортчи ыспиринлар тафаккурининг диагностикаси ва динамикаси
§ Ўспиринларда ўтказилган тафаккур тадқиқотининг таҳлили ва талқини
Download 467.5 Kb.
|
nodira
- Bu sahifa navigatsiya:
- . . . . . . . . .
3.2§ Ўспиринларда ўтказилган тафаккур тадқиқотининг таҳлили ва талқини.
Спортчи ўспиринларда мустақил ижодий тафаккур «9 та нуқта» методикаси ёрдамида ўрганилди. Спортчиларга қуйидаги топшириқ берилди. «Ушбу . . . . . . . . . 9 та нуқтани шундай 4 та чизиқ билан бирлаштиринг-ки, бирлаштириш жараёнида қўлингиз узилмасин, иккинчи бор чизиқдан чизилмасин». Ундан сўнг синалувчиларга олдиндан тайёрлаб қўйилган 20 та бланка берилади. Унда 9 та нуқта ифодаланган бўлади. Текширилувчи 15 минут вақт ичида белгиланган тартибдаги уринишларни қилгач масалани еча олмаса унга қўшимча ёрдам берилади. Шундан сўнг масала ўз ечимини топади. Берилган топшириқ бўйича олинган натижалар қуйидагича таҳлил қилинди. Спортчилар масала ечимини топанликлари, вақт ва шу билан бирга берилган қўшимча ёрдамни ҳисобга олиб учта даражага ажратилди. Биринчи жадвални 9 нафар спортчи ташкил этади. Масала 2-5 топшириқ оралиғида бажариб бўлинди. Буларни ҳеч бирига қўшимча кўрсатма берилмади. Шу билан бирга масалани ечиш вақти ҳам тез ниҳоясига етди. 2-5 минут оалиғида масала ўз ечимини топди. Иккинчи жадвални 29 нафар спортчи ташкил этади. Бу ўринда биргина топшириқни ечимини 7 дан 15 гача бўлган масала оралиғида топилди. Иккинчи даражадагиларнинг вақти 7-15 минутни ташкил этди. қўшимча кўрсатмалар ҳам берилди. Учинчи жадвални 12 нафар спортчилар ташкил этади. Ушбу синалувчилар масала ечимини 16 дан 20 гача бўлган масала оралиғида бажардилар. Буларнинг вақти 15-20 минутни ташкил этди. қўшимча кўрсатмалар уч маротабагача берилди. 1-жадвал (биринчи даражалилар)
2-жадвал (иккинчи даражалилар)
3-жадвал (учинчи даражалилар)
4-жадвал (умумлаштирилган жадвал)
Ижодий ишлар, кашфиётлар, ихтиролар ҳам тафаккурнинг маҳсули ҳисобланади. Амалий ва назарий аҳамиятга молик бўлган гипотезалар, ғоялар ҳам тафаккур функциясига киради. Ўзининг жисмоний ва ақлий қобилиятлари, хатти-ҳаракатлари ва уларнинг мотивлари, борлиққа, ўз-ўзига бўлган муносабатларини англаш ҳам фикр юритиш фаолияти орқали вужудга келади. Тафаккур жараёнида инсон ҳиссий билиш қобиғидан ташқари чиқиб, сезги ва идрокда бевосита аниқлаш имконияти мумкин бўлмаган мураккаб ҳолатларни англай бошлайди. Кеттел тестининг таҳлили. Ушбу тест 15 ёшдан 20 ёшгача бўлган спортчиларда ўтказилди. Кеттел тести жавоб варақаси билан тарқатилди. Тарқатиб бўлингач, уларга ўйлаб, фикрлаб бажариш кераклиги уқтирилди. Синалувчилардан олинган натижалар уларнинг ёш даврлари бўйича таҳлил қилинди. Бунда қуйидагича натижага эришилди: 15 ёшли спортчиларнинг IQ кўрсаткичи 98,4 ни ташкил этади. 16 ёшлиларнинг IQ кўрсаткичи 98,5 ни, 17 ёшли синалувчиларнинг IQ кўрсаткичи 102,2 ни, 18 ёшдаги спортчиларнинг IQ кўрсаткичи 102,3 ни, 19 ёшлиларнинг IQ кўрсаткичи 108,7 ни, 20 ёшли спортчиларнинг IQ кўрсаткичи 113 ни ташкил этди. Бу эса ҳар бир спортчининг жисмонан соғломлиги билан бирга интеллектуал салоҳияти тараққий этиб бораётганлигини кўрсатади. Кураш сирларини ўрганаётган кишининг онгли ва актив фаолиятисиз ўргатишнинг такомиллаштириб бориши мумкин бўлмайди. Бундай такомиллаштириш ишнинг машғулотлар жараёнида етакчи роль ўйнайдиган ўқитувчи йўлга солиб, бошқариб туради. Машғулотларга онгли муносабатда бўлиш, ҳаракатлар техникасини актив ўрганиш, уларнинг амалий аҳамиятини тушуниш шуғулланаётган кишиларнинг спорт соҳасидаги ютуқлари кўпайиб боришига, ўзлаштириш жараёни муваффақиятли кечишига ёрдам беради. Download 467.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling