Мавзу: Суғурта ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби фанининг предмети, объекти ва вазифалари
Download 2.25 Mb. Pdf ko'rish
|
9-y-Sugurta-hisobi-va-hisobot-Oquv-qollanma-I-Ochilov-T2010
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tayanch so‘zlar
|
Debet 4860 – Kredit 9330
Ushbu da’volar bo‘yicha kelib tushgan tushumlar 4860 schyot- ning kreditida aks ettiriladi: Debet 5010 (5110, 5210) – Kredit 4860 4860 schyot “Da’volar bo‘yicha olinadigan schyotlar” bo‘yi- cha analitik hisob-kitoblar har bir debitor sug‘urta tashkiloti bo‘yi- cha olib boriladi. Tayanch so‘zlar Regress da’volar Sug‘urtalovchiga to‘lanadigan sug‘urta qoplamalari Sug‘urtalanuvchining buxgalteriya hisobi Sug‘urtalovchiga to‘langan sug‘urta qoplamalarini hisobga olish Nazorat savollari 1. Sug‘urtalovchi tomonidan to‘lanadigan sug‘urta qoplama- lari sug‘urtalanuvchi buxgalteriya hisobida qanday aks ettiriladi? 2. Sug‘urtalanuvchi sifatida ishtirok etayotgan sug‘urta kom- paniyasi uchun sug‘urta hodisalari bo‘yicha yo‘qotishlar qanday provodka orqali aks ettiriladi? 3. Regress da’volar deganda nimani tushunasiz? 4. Sug‘urta kompaniyasi tomonidan yetkazilgan zararni ayb- dor shaxslardan undirish qanday hisobga olinadi? 5. “Da’volar bo‘yicha olinadigan schyotlar” bo‘yicha analitik hisob-kitoblar qanday amalga oshiriladi? 69 VII bob. MUDDATIDAN OLDIN TUGATILGAN SHARTNOMALAR BO‘YICHA HISOB-KITOBLAR 7.1. Muddatidan oldin sug‘urta shartnomasi tugatilganda tomonlarning o‘zaro munosabatlari Sug‘urta shartnomasi sug‘urta mukofoti to‘langandan so‘ng kuchga kiradi. Sug‘urta shartnomasi unda ko‘rsatilgan muddat yo- ki sanagacha amal qiladi. Sug‘urtalovchi sug‘urta shartnomasi kuchga kirishidan avval sug‘urtalangan obyektga yetkazilgan za- rarni qoplash uchun javob bermaydi. Hattoki, obyektning zarar- langanligi sug‘urta shartnomasi kuchga kirgandan so‘ng ma’lum bo‘lgan bo‘lsa ham. Shuningdek, sug‘urtalovchi sug‘urta shartno- masi tugagandan yoki muddatidan oldin tugatilgandan so‘ng sug‘urta hodisasi yuz bergan taqdirda sug‘urta qoplamasini to‘lamaydi. Sug‘urta shartnomasi quyidagi hollarda muddatidan oldin tu- gatilishi mumkin: – sug‘urta muddati tugaganda; – sug‘urtalovchi tomonidan sug‘urtalanuvchi oldidagi majbu- riyatining to‘liq bajarilishi; – sug‘urta shartnomasi kuchga kirgandan so‘ng sug‘urta ho- disasining yuz berish ehtimolligi yo‘qolgan taqdirda. Bunday hollarga quyidagilar kiradi: – sug‘urta voqeasidan boshqa sabablarga ko‘ra sug‘urtalangan obyektning nobud bo‘lishi; – tadbirkorlik riskini sug‘urtalagan shaxsning o‘z tadbirkorlik faoliyatini tugatishi. Bunday hollarda sug‘urtalovchi sug‘urta muddatining qolgan qismi uchun tegishli bo‘lgan sug‘urta mukofotini o‘zining ish yu- ritish xarajatlarini chegirgan holda sug‘urtalanuvchiga qaytarib be- rishi zarur. Bundan tashqari, sug‘urta shartnomasi sug‘urtalovchi yoki su- g‘urtalanuvchining talabiga ko‘ra tugatilishi mumkin. 70 Sug‘urta shartnomasi oldindan tugatish maqsadini tomonlar oldindan xabar berishi lozim. Agar sug‘urta shartnomasida bosh- qacha tartib nazarda tutilmagan bo‘lsa, sug‘urtalanuvchi yoki naf oluvchi sug‘urta shartnomasidan voz kechgan taqdirda, sug‘urta- lovchi sug‘urta mukofotini qaytarmaslik huquqiga ega. Sug‘urtalovchilar sug‘urtalanuvchilarni jalb qilish maqsadida o‘zining sug‘urta qoidalarida asosan hayotni sug‘urtalashda, agar sug‘urtalanuvchi muddatidan oldin sug‘urta shartnomasini tuga- tishni talab qilsa, har qanday holatda tegishli sug‘urta mukofotlari- ni qaytarish tartibi belgilaydilar. Agar sug‘urtalanuvchi sug‘urtalovchining sug‘urta qoidalarini buzganligi tufayli sug‘urta shartnomasini tugatishni talab qilsa, bunday holatda sug‘urtalovchi sug‘urta mukofotining umumiy haj- mini sug‘urtalanuvchiga qaytarishi lozim. Sug‘urta shartnomasi sug‘urtalovchining tashabbusi bilan tu- gatilganda, agar sug‘urtalanuvchi sug‘urta qoidalarini buzgan bo‘l- sa, (masalan, sug‘urta riski oshgan taqdirda bu haqda sug‘utalov- chini o‘z vaqtida xabardor qilmagan taqdirda) sug‘urtalovchi o‘t- gan muddatga tegishli sug‘urta mukofotlarini olib qolishi mumkin. Sug‘urta shartnomasi muddatidan oldin tugatilganda sug‘urtala- nuvchiga qaytariladigan tegishli sug‘urta mukofoti quyidagi for- mula asosida hisoblanadi: Download 2.25 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|