Dastlab ruboiy matni bilan tanishiladi. Masalan:
Yo„q dahrda bir besar-u somon mendek,
O„z holig„a sargashta-yu hayron mendek.
G„am ko„yida xonumoni vayron mendek,
Ya‟niki aloxon-u alomon mendek.
Navoiy juda ko„plab ruboiylar yaratgan bo„lib, ulardan 133 tasi “G„aroyib us-sig„ar” devoni tarkibiga kirgan. Devondan o„rin olgan ruboiylar falsafiy, ijtimoiy, axloqiy-ta‟limiy, ishqiy mavzularda bitilgan.
Ruboiy ifodali o„qilgach uning mavzu yo„nalishi aniqlanadi. Hasbi hol ko„rinishidagi bu ruboiyda oshiqning iztirobli kechinmalari ifodalangan. Ruboiy mazmunini anglashda ma‟nosi notanish so„zlar izohlanadi.
Dahr – zamon
Besar-u somon – bechora, qashshoq,
besaranjom
Sargashta – boshi aylangan
Ko„y – ko„cha
Xonumon – ro„zg„or
buyumlari
Ruboiydagi qofiyadosh sozlar (muqayyad qofiya) va radiflar aniqlanadi. Masalan:
