Mavzu: Ta`limiy paradigmalarning mazmun mohiyati

II BOB TA`LIMIY PARADIGMALAR YONDASHUVI TAMOYILLARI
2.1. Zamonaviy ta’lim paradigmalarini aniqlash metodi orqali yoritish.
Zamonaviy pedagogika fanining asosiy muammosi - mavjud ta’lim paradigmasining ob’ektiv asoslari va ularning rivojini ta’minlovchi sonuniyat mox,iyatini ochib berishdan iboratdir. Mazkur urinda, insoniyatning yangi bilimlar xamda fikrlash mezonlariga tayanuvchi yangi paradigmani yaratish zaruriyati namoyon bulib, u mazmun, metod, tashkiliy mezonlari xamda kadrlar ta’minoti kabi jixatlarni keng ko`lamda aks ettiruvchi ta’lim muammolarini aloxdda dolzarb masala sifatida oldingi o`ringa olib chiqishini ko`rsatadi.
Biz esa, quyida ko`proq va keng tarqalgan besh paradigmaga alohida to`xtalib o`tamiz:

• An’anaviy-konservativ (bilimga yo`naltirilgan paradigma).
• Fenomenologik (insonparvarlik paradigmasi).
• Ratsionalistik (bixevioristik, xulq-atvorli).
• Texnokratik.
• Ezoterik

Ayni vaqtda ta`lim paradigmalarini belgilashga nisbatan uch xil yondashuv mavjud:

• qadriyatli (aksiologik) yondashuv – madaniyat inson xayotining mazmuni sifatida tushuniladi.
• Faoliyatli yondashuv asosan madaniyat moddiy va ma`naviy boyliklarini yaratishga yunaltirilgan faoliyatning sinalgan usullari sifatida talqin etiladi.
• Shaxsiy yondashuv – madaniyat muayyan shaxs timsolida namoyon bo`ldi.

Ikkinchi bob buyicha xulosalar
Demak, o'qituvchi dars jarayonini yaxshi tashkil qilishi uchun nafaqat bilimli, balki pedagogik mahorat va pedagogik texnikani yaxshi egallagan bo'lishi lozim. U o'quvchiga qachon va qanday ta'sir o'tkazishni bilishi, shu bilan birga ozroq kuch sarflab, ko'proq natijaga erishish yo'llarini izlashi lozim. Savol berish ham bir san'at bolib, o'qituvchi buni chuqur anglashi va o'quvchilarga ham singdirishi lozim. Jo'yali savolga qandaydir tushunib yetilmagan teranlik bo'lib, o'quchilarni izlanishga, asar mutolaasiga chorlaydi. O'zaro hamkorlik pedagogikasi o'qituvchi va o'quvchi orasida hamfikrlilik, ishonch, o'zaro yordam, ijodiy hamkorlik muhitini yaratadi. Bu esa o'z navbatida, yoshlar tomonidan haqiqiy insoniy qadriyatlarni anglash va e'tirof etishni kafolatlatlaydi. Boshlang'ich sinf o'quvchilariga ta'lim va tarbiya berishning murakkab vazifalarini hal etish o'qituvchining g'oyaviy e'tiqodi, kasb mahorati, san'ati, iste'dodi, ijodiy faoliyati va madaniyatiga hal qiluvchi darajada bog'liqdir. Mazkur ishlarni amalga oshirishda har bir o'qituvchi, eng avvalo, tashkil qilinadigan darsning mazmunini chuqur o'rganishi, uning natijalariga jiddiy e'tibor berishi va bu bilan o'quvchi shaxsiga ijobiy ta'sir etishga intilmog'i, Vatanga muhabbat, milliy g'urur, Vatan ravnaqi uchun xizmat qilish, qolaversa, ona tabiatni asrash kabi sifatlarni yanada rivojlantirish yo'llarini izlamog'i lozim.
XULOSA
Ta`limiy paradigmalarning mazmun mohiyati tashkil etish shakllari: Talabalarning o'z-o'zini bilish maqsadida psixologik testlar bajarishi amaliy mashg'ulotning ushbu shakliga xos misoldir. Ta`limiy paradigmalarning mazmun mohiyati tashkil etishning guruh shaklida bir xil ish bir necha kishidan iborat kichik o'quv guruhlarida amalga oshiriladi. Psixologik eksperimentlarni juftlikda (tajribachi-sub'ekt) yoki uchlik (tajribachi-registrator-sub'ekt) o'tkazish psixologiya fanidan ko'plab laboratoriya ishlarini o'tkazishning tipik sxemasidir. Bajarilgan ish bo'yicha hisobotning tuzilishi vazifa turi va etakchi didaktik maqsad bilan belgilanadi. Ishlarning bajarilishi uchun hisob-kitoblar kredit shaklida yoki differentsial tarzda belgilanishi mumkin. Bu yerda talaba eksperimental psixologiya asoslari bilan amalda tanishadi, unda eksperimentga kasbiy qiziqish uyg‘otadi, eksperimentlar o‘tkazishda ilk amaliy ko‘nikmalarga ega bo‘ladi, bir qancha klassik usullarni ishlab chiqadi. Psixologiyaning eksperimental usullari bilan amaliy tanishish psixologiyani eksperimental fan sifatida yanada to'liq va chuqurroq o'zlashtirishga yordam beradi. Ta`limiy paradigmalarning mazmun mohiyati talabalarga instrumental usullardan foydalangan holda diagnostika tekshiruvidan o'tish, ularni poligraf (yolg'on detektori) ishi bilan tanishtirish imkoniyatini berish tavsiya etiladi.
E`tiboringiz
Uchun
Rahmat!