Mavzu: тopografik kartalarda o‘lchash ishlarini bajarish

2.2.Koordinatli (kilometrli) to‘ridan foydalanib va kartaning chiziqli 
masshtabidan foydalanib quyidagini aniqlash mumkin
 
I. Kartada nuqtaning to‘g‘ri burchakli koordinatlarini aniqlash 
Chizmada berilgan B nuqtaning koordinatlarini topishda oldin 
kvadratning quyi kilometrli chizig‘ini abssissasi yoziladi, ya’ni: 6065 km. B 
nuqta joylashgan nuqtani, kartaning chiziqli masshtabidan foydalanib aB 

---

13 
masofa o‘lchanadi, uning qiymati joyda nimaga tengligi aniqlanadi. Hosil 
bo‘lgan 570 m kattalikni chiziqning abssissasi bilan qo‘shiladi 
x=6 065000m+570 m=6 065 570 kattaligi qo‘shiladi (3-chizma).Shunday 
tarzda B nuqtaning koordinatasi aniqlanadi.
Kvadratning chap tomonining ordinatasi qiymati yozilib 4307 km 
unga joydagi bB chiziqning 240m uzunligi qo‘shiladi y = 4 307 000m+240 
m=4 307 240m. 
II. Nuqtaning to‘g‘ri burchakli koordinatalarini bilgan holda uni 
kartadagi tushurish 
G nuqta uchun x=6 066 220m, y= 4 309 850m qiymatlari berilgan 
bo‘lsa,oldin yaxlit 6066 va 4309 km soni bo‘yicha izlanayotgan qaysi 
kvadrat doirasida ekanligi aniqlanadi. Keyin kartaning janubiy kvadrat 
chizig‘idan uning yon tomonlari 220 m masofa karta masshtabida 
foydalanib sirkulda o‘lchanib qo‘yiladi. Sirkulda belgilangan nuqtalar 
ingichka chiziqlarda tutashtiriladi. Keyin kvadratning g‘arbiy tomonidan 
o‘tkazilgan chiziqda 850 m masofa o‘lchab qo‘yiladi. 
 
3- chizma. Тopografik kartalarda o‘lchash ishlari 

---

14 
4-chizma. Kartada nuqtalarning koordinatalarini aniqlash