Mavzu:“Innovatsion iqtisodiyot” fanining nazariy asoslari. Reja: Innovatsion iqtisodiyot tushunchasi va o‘ziga xos xususiyatlari

Бундан келиб чиқиб, технологик инновацияларнинг икки тури қабул қилинган:

Маҳсулот инновациялари;

Жараён инновациялари.

• Маҳсулот инновациялари янги ёки такомиллаштирилган маҳсулотларни жорий этишни қамраб олади. Шунинг учун маҳсулот инновацияларининг икки кўриниши мавжуд:
• Базис маҳсулот инновациялари;
• Такомиллаштирилган маҳсулот инновациялари.
• Жараён инновациялари маҳсулотни ишлаб чиқаришнинг янги шакл ва методларини ўзлаштиришни билдиради.

• Инновация янги маҳсулот ёки жараёнга капитал қўйиш орқали олинган ва бозорда реализация этилган натижа ҳисобланади.
• Сотувга қўйилган инновация реализациясида “пул-инновация” алмашинуви юз беради.
• Ушбу алмашинув натижасида тадбиркор томонидан қўлга киритилган пул маблағлари,
• биринчидан, инновацияларни яратиш ва сотиш харажатларини қоплайди,
• иккинчидан, инновациялар реализациясидан фойда келтиради,
• учинчидан, янги инновацияларни яратишга стимул вазифасини бажаради,
• тўртинчидан, янги инновацион жараённи молиялаштириш манбаси ҳисобланади.

Юқоридагилардан келиб чиқиб, айтиш мумкинки, инновация қуйидаги уч функцияни бажаради:

• Қайта ишлаб чиқариш;
• Инвестицион;
• Стимулловчи.

• Қайта ишлаб чиқариш функцияси инновация кенгайтирилган қайта ишлаб чиқаришнинг муҳим молиявий манбаи эканлигини билдиради.
• Бозорда инновация сотувидан келган пул тушуми тадбиркор фойдасини яратади, у эса молиявий ресурслар манбаси ҳамда инновацион жараённинг самарадорлиги мезони ҳисобланади.
• Тадбиркорлик фойдаси ишлаб чиқариш-савдо, инвестицион, инновацион ва молиявий фаолият кўламларини кенгайтиришга йўналтирилиши мумкин.
• Шундай қилиб, инновациядан фойда кўриш ва уни молиявий ресурс манбаи сифатида ишлатиш инновацияларнинг қайта ишлаб чиқариш функцияси мазмунини акс эттиради.

• Инновациялар реализацияси ҳисобидан олинган фойда турли йўналишларда, шу жумладан, капитал сифатида ишлатилиши мумкин. Капитал моҳиятан фойда олиш мақсадлари учун сарфланадиган пул маблағларини билдиради.
• Мазкур капитал барча инвестициялар ҳамда аниқ янги инновация турларини молиялаштиришга йўналтирилиши мумкин.
• Демак, инновациялардан олинган фойдани инвестициялаш учун ишлатиш инновацияларнинг инвестицион функцияси мазмунини кўрсатади.

• Инновация реализацияси ҳисобидан тадбиркорнинг фойда олиши ҳар бир тадбиркорлик субъектининг мақсадли функциясига бевосита мос келади.