Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №24 (том 4)

Xulosa: Chiqindi tashlanadigan hududlarni nazoratga olish va maxsus chiqindi 
idishlarini tashkil etish maqsadga muvofiq deb o’ylayman. Chiqindilarni saralab 
yig’ish har taraflama foydali hisoblanadi va buning uchun aholidan ko’p kuch va vaqt 
talab qilinmaydi. Chiqindilar bilan bog‘liq muammolarni hal etishda, keng 
jamoatchilikning va xususan mahallaning rolini oshirish hamda tadbirkorlarni 
chiqindilarni qayta ishlash uchun keng jalb etish sohadagi muvaqqiyatlardan 
hisoblanadi. 
Xulosalarni yakunlab, ushbuni ta’kidlash lozimki, maishiy chiqindilar 
qoldiqlarini saralash, qayta ishlash, kompostlash, yengil sanoat uchun mahsulot olish, 
qishloq xo’jaligini organik o’g’itlarga bo’lgan ehtiyojini qondirishga ko’maklashish, 
chiqindilardan unumli foydalanish nafaqat, qo’shimcha daromad manbai bo’lib xizmat 

---

164 
qiladi, balki u ona tuproqni, suvni, atmosferani va natijada atrof-muhitni 
sog’lomlashtiradi. 
TAVSIYALAR 
1. Kattaqo’rg’on shahri va tumani hududlarida maishiy chiqindilarni zarasizlantirish 
uchun maxsus ajratilmagan joylarga tashlash davom etmoqda, ularni qonun asosida 
ta’qiqlashni tavsiya etiladi. 
2. Bekatlar oldida, yo’lovchilar ko’p yig’iladigan joylarga g’ildirakli konteynerlarda 
chiqindilarni to’plashni qatiyan man etish. 
3. Maishiy chiqindilarni 2019 yilda Singapur tadbirkorlari taklif etgan plazmatik 
usulda qayta ishlashni keng ko’lamda tadbiq etishni taklif etaman, bu chiqindi 
poligonlarining maydoni oshib borishini olgini oladi. 
4. Aholi maishiy chiqindilarni 3 xil rangli idishlarga ajratib yig’ishini tartibga solish. 
5. Shaharlarda maishiy chiqindilarni, xususan oziq-ovqat qoldiqlarini alohida yig’ish 
va kelgusida ularni maxsus tashkil etilgan fermalarida ozuqa sifatida ishlatish. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Izzatullaev Z.I., Botirov X.F., Fayzullaev B.F. Ekologiya asoslari. O‘quv 
qo‘llanma. Samarqand: Zarafshon.2018 – 285 bet. 
2. Izzatullaev Z., Safin M.G. Qog‘oz va ekologiya//Ma’rifat, 2003, № 90, 13 
noyabr, 18 b. 
3. O‘zbekiston Respublikasining «Tabiatni muhofaza qilish» qonuni, Yangi 
tahriri. 31.08.2000. 
4. Izzatullayev Z.I., Shodmonov F.A. Kattaqo’rg’on shahri va uning atrofi 
maishiy chiqindilarining atrof-muhitga ta’sirini baholash va qayta ishlash 
muammolari// Ilmiy axborotnoma, 2019-yil, 5-son (117). -184-188 b. 
5. Xoliqulov Sh.T., Pardaev S.B. Samarqand shahri qattiq maishiy 
chiqindilarning morfologik tarkibi va unga bog‘liq bo‘lgan ekologik 
muammolar//Ekologiya xabarnoma jurnali. Toshkent, 2003.№3 – son.-
B.39-41. 
6. Muhammadiyev S. Ekologiya. Samarqand. T.: “Navro’z”, 2015. -30 b. 
7. Lex.uz