Meliboyeva G. S. Kimyoni o`qitishda zamonaviy texnologiyalar

Torshiriq. Xrom oksidlarining bir-biriga o`xshash va farqli tomonlarini ayting 
Baliq skeleti metodi. Ushbu metod katta muammolarning yechimini topishga 
qaratilgan.Yuqori qismida muammolar turi yozilsa, pastki qismida esa muammolar 
yechimiga qaratigan tadbirlar yoki ushbu muammolar bo’yicha misollar yoziladi. 
Masalan, Rux va uning birikmalari mavzusini o`qitishda Ruxning kimyoviy 
xossalarini “Baliq skeleti” metodi orqali o`rganish quyidagi ko`rinishda amalga 
oshiriladi.
Kichik guruhlarga “Baliq skeleti” texnikasi asosida A4 formatdagi tarqama 
materiallar tarqatib chiqiladi. Guruhlar topshiriqni belgilangan muddat davomida 
ishlab chiqadilar va guruh a’zolari baholanadi.
Xrom (II)-
oksidi
Xrom (VI)- 
oksidi
Xrom (III)-
oksidi

---

75 
Guruhlarga topshiriq. Running berilgan moddalar bilan reaksiya 
tenglamasini va hosil bo`lgan birikmalar formulalarini baliq skeletining ikkinchi 
tomoniga yozing. 
“Baliq skeleti” metodidan anorganik kimyo kursida barcha elementlarning 
kimyoviy xossalarini o`rganishda va tushuntirishda foydalanish maqsadga 
muvofiqdir.
“Charxpalak” metodi. 
Metodning maqsadi: ta’lim oluvchilarda muayyan mavzu bo’yicha 
o’zlashtirilgan axborotlarni analiz-sintez qilish, baholash va mustaqil ijodiy ishlash 
ko’nikmalarini shakllantirishga xizmat qiladi. 
Metodni amalga oshirish tartibi:
▪ O`quvchilar to’rt kishidan iborat kichik guruhlarga bo’linadi va ularga 
aniq mavzu bo’yicha tayyorlangan tarqatma materiallar tarqatiladi; 
▪ Berilgan harakat xususiyatlari ichidan o’zlari to’g’ri deb topgan xarakatni 
ko’rsatilgan kataklar ichiga maxsus belgilar (+, -, X, Y) bilan belgilash 
tushuntiriladi; 
▪ Har bir guruh a’zosi individual tarzda ko’rsatilgan guruhlarning javoblarni 
belgilaydi va hqituvchi navbatdagi bosqichlarda varaqasini soat strelkasi tartibida 
almashtiradi; 
▪ Bu harakat to har bir guruhning dastlabki ishi o’ziga qaytib kelguniga 
qadar takrorlanadi. Tarqatma materiallar o’z egalariga yetib kelganidan so’ng 
o’qituvchi to’g’ri javoblarni o’qib eshittiradi. 
▪ O`quvchilar to’g’ri javoblarni dastlabki belgilari bo’yicha tekshirib, har 
bir to’g’ri javobni «1» ball bilan baholaydilar. 

---

76 
▪ Trening yakunida o’qituvchi baholash mezonini o’qib eshittiradi va har 
bir o`quvchi o’z o’zini baholaydi.
Masalan, maktab kimyo kursi 9-sinfida Ishqoriy metallar mavzusini 
mustahkamlshda “Charxpalak” metodini qo`llanilishi.