Меҳнат бозори. Режа Меҳнат бозори. Меҳнат бозорининг хусусиятлари

Номинал иш ҳақи - маълум бир меҳнат хизматини бажариш учун олинган пул миқдори(сумма).
Реал иш ҳақи номинал иш ҳақига сотиб олинадиган товарлар ва хизматлар миқдорида ифодаланади. Реал иш ҳақида номинал иш ҳақининг харид қобилияти намоён бўлади ва бу харид қобилиятининг ўзи бевосита номинал иш ҳақи қийматига ва истеъмол товарлари ва хизматлари нархлари даражасига тескари боғлиқдир.
Реал иш ҳақи = Номинал иш ҳақи / Истеъмол товарлари ва хизматлари учун нарх даражаси
Реал иш ҳақи номинал иш ҳақининг ошиши билан ортади, лекин нархларнинг ошиши билан камаяди (бу пасайиш айниқса инфляция шароитида кескин содир бўлади).
Иш ҳақи икки асосий шаклда бўлади: соатбай ва ишбай иш ҳақи.
Ишбай иш ҳақи - бу ходим томонидан ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдорига қараб ҳисобланган меҳнат хизматлари учун пул тўлови. Меҳнат сифатига келсак (ва шунга мос равишда ишлаб чиқариш), унда, албатта, уни тўлашнинг иккала шаклида ҳам ҳисобга олиш керак.
Вақтбай иш ҳақи мураккаб ва комплекс ишларни бажаришда қулайдир, шунингдек, сифатли иш учун потенциал шарт-шароитларни яратади. Шу билан бирга, у меҳнат интенсивлигини рағбатлантирмайди ва унинг натижаларини эмас, балки бу анча қийинроқ бўлган жорий меҳнат фаолиятини назорат қилишни талаб қилади.
Меҳнат бозоридаги мувозанат. Ишчи кучига бўлган талабни аниқлашда биз меҳнат ресурсларини жалб қилиш ушбу ресурс (меҳнат) томонидан ишлаб чиқарилган маржинал маҳсулот ресурс нархига тенг бўлгунга қадар самарали бўлади, деган машҳур қоидага мурожаат қиламиз (иш ҳақи). Меҳнатга бўлган талаб эгри чизиғи маржинал маҳсулот эгри чизиғига тўғри келади.
Иш ҳақи ставкасининг ошиши билан, фирма ишчи кучидан фойдаланишни камайтиришга интилади, агар у камайса, уни кўпайтиради.
Фирмалар томонидан ишчи кучига бўлган талаб эгри чизиғи
Индивидуал меҳнатнинг таклиф эгри чизиғи иш ҳақи ставкасининг маълум даражасигача бўлган мусбат қияликка эга бўлган эгри чизиқ шаклига эга бўлиб, шундан сўнг эгри чизиқ тескари қияликка эга бўлади. Бунинг сабаби шундаки, иш ҳақи ставкаси ошгани сайин, ходим қўшимча вақт ишлашга қизиқади.