Menejment axborot tizimlari. Reja Menejmentda axborot tushunchasi Menejment texnikasi tushunchasi va tasnifi

Iqtisodiy tahlil vazifalarini yechishni tashkil 
qilish 
Iqtisodiy tahlilning vazifalari ma’lumotlarni 
axborot 
texnologiyalari 
va 
statistik 
usullarga 
asoslangan holda tahlil qilishni yo‘lga qo‘yishdir. Ular 
yordamida mamlakat va uning ayrim mintaqalari 
iqtisodiyoti turli sohalarining rivojlanishi doimiy va 
har tomonlama o‘rganiladi. 
Tahliliy majmualarda qo‘llaniladigan ADT 
tarkibiga «Olimp» (statistik tahlil va bashorat qilish 
elektron tizimi) va «Mezozavr» (vaqtli qatorlar 
statistik tahlili tizimi) kabi keng foydalaniladigan 
dasturiy mahsulotlar kiradi. 
«Olimp» ADT ma’lumotlarni statistik usullar 
asosida 
qayta 
ishlashni 
avtomatlashtirishga 
mo‘ljallangan. «Olimp» standart konfiguratsiyali 
kompyuterda va MS DOS operatsion tizimi 
boshqaruvi muhitida ishlaydi. To‘plamdan statistika 

---

sohasidagi 
mutaxassislar 
hamda 
ekspertlar 
foydalanishi mumkin. «Olimp» statistik tahlil va 
ma’lumotlar 
asosida 
bashoratlash 
uchun 
mo‘ljallangan eng yaxshi ADTdan biri sanaladi. 
ADT tarkibiga asosiy dasturlardan tashqari 
quyidagilar kiradi: 
— 
elektron jadval; 
— 
AIT (amaliy ijtimoiy tadqiqotlar) amaliy 
statistik tadqiqotlar so‘rovlarini tayyorlash va 
kiritish dasturi. 
«Olimp» 
ADT 
ma’lumotlarning 
statistik 
bashoratlanishi bo‘yicha tadqiqotlarning dastlabki 
ma’lumotlarini kiritish, ularni tekshirishdan boshlab 
to amaliy statistikaning zamonaviy usullarining keng 
majmuasi asosida hisoblash va natijalarni tahlil 
qilishni o‘tkazish bilan tugovchi to‘liq jarayonni 
tashkil qilishga imkon beradi. 
Vazifaviy nuqtayi nazardan ADTga quyidagilar 
kiradi: ma’lumotlar muharriri, ma’lumotlarni grafik 
ko‘rinishda aks ettirish vositalari va o‘zgartirish utilitlari 
hamda statistik tahlil usullarini amalga oshirish 
dasturlari. 
Ma’lumotlar muharriri dastlabki ma’lumotlarni 
kiritish, ko‘rib chiqish va tahrir qilishni (shu 
jumladan, operator tomonidan amalga oshiriladigan 
kuzatishlarni) ta’minlaydi. 
Ma’lumotlarni grafik usulida aks ettirish 
vositalari ekranga turli grafiklarni chiqarish hamda 
ularni bundan keyin foydalanish uchun magnit 
diskda saqlashga imkon beradi. 
Ma’lumotlarni 
o‘zgartirish 
utilitlari 

---

ma’lumotlarning arifmetik o‘zgarishlarini, turlarga 
ajratishning har xil shakllarini (shu jumladan, bir 
necha 
o‘zgarishlar 
banki), 
ma’lumotlarni 
agregatsiyalash (bitta alomat bo‘yicha tanlab olishni) 
bajaradi. 
«Olimp» ADT dasturlari bilan statistik tahlilning 
quyidagi 
usullari 
amalga 
oshiriladi: 
korrelyatsion, 
regression, 
dispersion, 
diskriminantli, 
omilli 
va 
komponentli qatorlar bog‘liqligi jadvallarining tahlili va 
boshqa usullar. 
Dinamik ma’lumotlarni tahlil qilish va 
bashoratlash uchun quyidagilardan foydalaniladi: 
— 
dinamik regressiyaning modellari; 
— 
chiziqli regressiya asosida bashoratlash 
modellari; 
— 
garmonik, spektrli tahlil va chastotali 
filtrlash modellari. 
Yuqorida sanab o‘tilgan modellarning har biri 
foydalanuvchi 
tomonidan 
ushbu 
model 
parametrlari majmuasi yordamida boshqariladi. 
Dasturga 
bunday 
yondashish 
kiritilgan 
imkoniyatlarni asta-sekin o‘zlashtirishga va u bilan 
ishlashni yengillashtirishga imkon beradi. 
Korrelyatsion 
tahlil 
yordamida 
juft 
korrelyatsiyalar va xususiy korrelyatsiya matritsalari 
hamda ko‘plikdagi korrelyatsiya koeffitsiyentlari 
hisoblanadi. 
Regression tahlil asosida bog‘liqliklar: to‘g‘ri 
chiziqli, ijobiy, salbiy, to‘g‘ri chiziqli bo‘lmagan 
shakllarni belgilash vazifasi yechi- ladi. 
Komponentli va omilli tahlillar — ikkita bir-

---

biridan tubdan farqlanuvchi statistik usullardir. 
Dasturda ular yagona blokka birlashtirilgan, chunki 
bunday birlashtirish hisoblash nuqtayi nazaridan 
o‘zini oqlaydi. Komponentli tahlil tasodifiy 
o‘zgarishlar orasidagi tarkibiy bog‘liqlikni aniqlash 
uchun xizmat qiladi. Uning yordamida dastlabki 
ma’lumotlarda bo‘lgan deyarli barcha axborotlarga 
ega hodisaning qisqa bayoni olinadi. Omilli tahlil 
dastlabki o‘zgaruvchilarni komponentli tahlilga 
nisbatan o‘zgartirishning umumiyroq usulidan 
iborat. Umumiy va maxsus omillar soni hamda 
baholarini aniqlash tahliliy vazifalardandir. 
Nazorat savollar 
1. Davlat statistikasi
2. Axborotlarga electron usulida ishlov berish 
3. Statistik axborotlar 
Pochta hisoboti uchun tizimli