«Metallurgiya» kafedrasi «Po’lat ishlab chiqarish texnologiyasi»

2.3 Kislorodli konverterdan ajralayotgan gazning tarkibini aniqlash.

Vannaga berilayotgan kislorodni o‘zlashtirish koeffitsientini 0,9 deb qabul qilganda, 100 kg cho‘kindiga kerak bo‘lgan texnik kislorod miqdori
7.258 × 22,4/(0,995 ×0,9 ×32) = 5.67 m³
1 t cho‘kindiga sarflanadigan kislorod miqdori 56.7 m²/t ga teng. Berilayotgan azotning miqdori
5.67 × 0,005 = 0,028 m² yoki 0,04 kg ga teng.
O’zlashtirilmgan kislorodning miqdori
(5.67 – 0,028) ×0,05 = 0,282 m³ yoki 0,403 kg ga teng.
Texnik kislorodning massasi
7.258 + 0,04 + 0,403 = 7.701 kg ga teng.
Endi ajralayotgan gazning tarkibi va miqdorini aniqlash mumkin.
3-Jadval.

CO2	Kg
	1.294 + 0,0048 + 0,537 = 1,836	0.934	12.9
CO	7.406	5.925	81.83
H2O	0,054	0.067	0.92
O2	0,403	0.282	3.89
N2	0,04	0.032	0.44
SO2	0,002	0.0007	0.009
Jami	9.741	7.240	100,0

4-Jadval
Eritishning material balansi.

Keldi	kg	Olindi	kg
Cho‘yan	80.20	Po‘lat	91.886
Skrap	19.80	Metallni shlak bilan yo‘qotilishi	0,500
Boksit	0,600	metallni chiqindilar bilan yo‘qotilishi	1,000
Oxak	7,723	shlak	11.788
Futerovka	0,250	gazlar	9.741
Texnik O2	7.701	F2O3	2,143
Jami	116.274	Jami	117.058
		Bog‘lanmagan	- 0,784 kg

2.4 Kislorodli konverterning asosiy o’lchamlarini aniqlash.

Konverterning ichki diametrik D_VH va tinch holatidagi suyuq vanna chuqurligi h, umumiy balandligi H₁ uning cho’kindisiga bog‘liq.

Cho‘kindi, t …..50 100 150 200 250 300

D_VH, _M……......3,3 4,2 4,93 5,5 6,2 6,9
h,m…………...1,1 1,4 1,5 1,6 1,7 2,0
H₁/D_VH………1,55 1,47 1,4 1,3 1,22 1,25
Konverter futerovkasi qalinligi odatda konus qismi 508 – 888 mm; silindr qismi 711 – 990 mm; tubi 748 – 1220 mm deb qabul qilinadi.
Berilgan takliflarga asosan D_VH = 4,2 m va H₁/D_VH = 1,47 tanlanadi. bunda ishchi maydon balandligi
H₁ = 4,2 ×1,47 = 6,1 m.
Bo’yincha diametrini
D_g = 0,55 D_VH = 0,55 ×4,2 = 2,31 m. deb olamiz.
Bo’yincha qiyaligi º ga teng bo’lganda, bo’yinchaning balandligi
H_g = 0,5(D_VH - D_g) tg 60º = 0,5(4,21 – 2,31) 1,732 = 1,63 m.
Konverter xajmini soddalashtirilgan formula orqali topamiz.

V =

1-rasm. Kislorod konverterining sxemasi
Tub futerovkasining qalinligi , kojux qalinligi ga teng deb qabul qilganda, konverterning umumiy balandligini aniqlaymiz:
H = 6,1 + 1,0 + 0,03 = 7,13 m.
Devorlar futerovkasining o‘rtacha qalinligini ga teng bo‘lganda, kojuxining qalinligi ga teng bo‘lganda, konverterning tashqi diametri
D_tash = 4,2 + 2 ×0,85 + 2 × 0,03 = 5,96 m ga teng.


Kislorod konverterning kislorod furmasini hisoblash.

Material balansini hisoblashda 1 t cho‘kindi uchun sarflangan texnik kislorodning miqdori 56.7 m³ ga teng ekanligi topiladi. 100 t cho‘kindiga sarflangan kislorodning hajmi 56.7 × 100 = 5670 m² ga teng bo’lishi kerak. Purkash intensivligini 8,38 ×10^-5 m³/(kgs) deb qabul qilamiz. Bu orqali kislorodning sarfi 8,33 × 10^-5 ×100 ×10³ = 8,33 m³/s ekanini topamiz.

Bunda purkash jarayonining davomiyligi 5670 : 8,33 = 680 s (11.33 min) ga teng bo‘ladi.
Purkash jarayonlari orasidagi to‘xtashlar davomiyligi 1080 s (18 min) deb qabul qilamiz. Demak, davrning umumiy davomiyligi 680 + 1080 = 1760 s (29.33 min) ga teng.
100 t cho’kindiga sarflanayotgan texnik O₂ ning umumiy miqdori 7.701 : 100×100×10³ = 7701 kg ( bu yerda 7.701 kg – 100 kg cho’kindiga sarflanayotgan texnik O₂ ning massasi, material balansdan olingan) ga teng. Uning 1 sekunddagi sarfi 7701 : 11.33 : 60 = 11,33 kg/s ga teng.
7 - misolda keltirilgan usul bo’yicha, cehdagi texnik O₂ ning bosim kattaligiga asosan furma oldidagi O₂ bosimini aniqlaymiz. So’ngra 8 – misolda ( konussimon soplo) ga va 9 – misolda (soplo Lavlya)dagi kabi soploni hisoblaymiz. Soplosi ko’p bo’lgan furmada kislorodni sarfini soplolar soniga bo’lamiz.
Olti yuklash furmali silindrsimon soplo diametrini hisoblash uchun B.L Markovning quyidagi formulasidan foydalanishimiz mumkin
d = 7,13 ×10³ mm,
bu yerda, - furmaga sarflanayotgan O₂ ning sarfi, m³/s.