Metodikalari kafedrasi

10-mashq. Mehnat sharoitlarining o‘ziga xos xususiyatlariga asoslanadi: 
o‘qituvchi, hisobchi, geolog, avtobus haydovchisi, chilangar-kollektor, dala 
qo‘riqchisi, sanoat mahsulotlari sotuvchisi, yuqori balandlikdagi montajchi, 
rassom, tergovchi, chorva mollarini yetishtirish va oziqlantirish bo‘yicha operator, 
chizmachi. 
11-mashq. Quyidagi kasblardan birining formulasini tuzing: elektron 
hisoblash mashinalari operatori, elektro-monter, tikuvchi-motorist, traktor 
haydovchisi-keng yo‘nalishli haydovchi, mirob (dala sug‘oruvchi), o‘qituvchi, 
stenograf, taksi haydovchisi. 
12-mashq. Quyidagi kasblar, mutaxassisliklar va barcha tasniflar bo‘yicha 
belgilar ro‘yxati:
a) bog‘bon; e) texnologiya o‘qituvchisi; 
b) militsiya; g) tom yopuvchi; 
v) kitob sotuvchisi; h) muhandis; 
D) frezelovchi; i) to‘quvchi; 
e) meliorator; k) chorvador.
13-mashq. Quyidagi kasblarning har bir jufti uchun qanday farqlovchi 
xususiyatlar keng tarqalgan: 
a) hamshira-trener; 
b) ofitsiant-taksi haydovchisi; 
C) matematika o‘qituvchisi - sport murabbiyi; 
D) hisobchi-chilangar; 
e) dala ekinlari-agronom; 
e) muhandis-dizayner - bastakor. 
14-mashq. Quyidagi kasblarning umumiy belgilari, mutaxassisligi-
yangiliklar: 
a) chorvachilik, bog‘bon; 
b) muhandis-konstruktor, bastakor, nazariy kimyogar; 

---

303 
s) hamshira, trener, hisobchi; 
d) trener, minora krani haydovchisi, buldozer, haydovchi; 
e) sotuvchi, sut mashinasi, minora krani haydovchisi, chilangar; 
f) sotuvchi, ofitsiant, kutubxonachi, hamshira, sport murabbiyi. 
Hulosa qilib aetganda barcha kasblarni mehnatning tabiati bo‘yicha ikki 
guruhga bo‘lish mumkin. Bular: jismoniy hamda aqliy, ayni paytda, 
avtomatlashtirish va ishlab chiqarishni mexanizatsiyalash, dasturlash, boshqarish, 
kompyuter texnikasini keng joriy etish bilan bog‘liq ravishda ular o‘rtasidagi 
farqlarni asta-sekin yo‘q qilish mumkin. Ba’zi kasblarni bu xususiyatlarga ko‘ra 
tasniflash qiyin kichadi, 
Adabiyotlar: 
1. Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy 
javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. - T.: 
“O‘zbekiston”, 2017. -102 b. 
2. Xolmatov P.Q. Texnologya fanini o‘qitishda zamonaviy yondashuvlar. 
3.1.modul. Majmua. JVPXQTMOHM. 2022. 
3. Xolmatov P.Q. va boshq. O‘quv qo‘llanma. Kasb tanlash hususiatlari. 
Poytaht-eksklyuziv.-T.2022. 
4. Xolmatov P.Q. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida o‘quvchilarni kasb-
hunarga yo‘naltirishni takomillashtirish. Metodik qo‘llanma. Navruz. 2021.