Metodikalari kafedrasi

Oliy ta’lim, professional ta’lim, umumiy o‘rta ta’lim tizimi uchun, 
o‘qitishning shaxsga yo‘naltirilgan texnologiyalariga quyidagilarni kiritish 
mumkin: 
 ishbilarmonlik o‘yinlari; 
 muammoli o‘qitish; 
 tabaqalashtirilgan o‘qitish; 
 dasturlashtirilgan o‘qitish; 
 kompyuterlashtirilgan o‘qitish;
 modulli o‘qitish. 
Shaxsga yo‘naltirilgan o‘qitish texnologiyalari ilmiy-texnikaviy taraqqiyoti 
jadallashtirilgan davrida rivojlangan davlatlarda shakllantirilganligini inobatga 
olgan holda ular chuqur ildizlarga ega ekanligini ta’kidlash to‘g‘ri bo‘lar edi [2]. 
Qadimiy yunon faylasufi Suqrot o‘z chiqishlarida savol-javob usulini ishlatar 
edi. Bu usul haqiqatni bilib olish uchun yordam berar edi. Bugungi kungacha 
ushbu usul “Suqrot usuli” yoki “Mayevtika” nomi bilan o‘qituvchilar tomonidan 
keng qo‘llanib kelinadi. 
O‘rta asr Sharqining buyuk olim-mutafakkirlari tomonidan ham yirik 
pedagogik meros qoldirilgan. Asrlar davomida shaxsga muhabbat, izzat-hurmat va 
odamiylik xislatlari asosida sivilizatsiya shakllanib keldi. 
Sh.A.Amonashvilining inson-shaxs texnologiyasi. Shalva Aleksandrovich 
Amonashvili taniqli pedagog olim va amaliyotchidir. U o‘zining eksperimental 
maktabida hamkorlik pedagogikasini, shaxsiy yondashuvni, til va matematika 
o‘qitishning ajoyib metodikasini ishlab chiqdi va hayotga tatbiq etdi. 
Sh.A.Amonashvilining asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat: 
- bolaning shaxsiy xislatlarini namoyon qilish orqali unda olijanob insonning 
shakllanishi, rivojlanishi va tarbiyalanishiga imkon tug‘dirmoq;
- bolaning qalbi va yuragini ulug‘lamoq; 
- boladagi bilishga bo‘lgan kuchlarni rivojlantirish va shakllantirish; 
- keng va chuqur bilim hamda malaka olish uchun sharoit tug‘dirish; 
- ideal tarbiya – bu o‘z-o‘zini tarbiyalash. 
Sh.A.Amonashvili o‘zining texnologiyasini amalga oshirish uchun quyidagi 
metodika va metodik usullardan foydalandi: 
- insonparvarlik; 
- shaxsiy yondashuv; 
- muloqot mahorati; 
- oila pedagogikasining qo‘shimcha imkoniyati; 
- o‘quvfaoliyati. 
Sh.A.Amonashvili texnologiyasida bola faoliyatini baholash alohida 
ahamiyatga ega. Ba holardan foydalanish o‘ta cheklangan. Miqdoriy baholashdan 
ko‘ra sifatli baholashga urg‘u beriladi, ya’ni tavsif, natijalar paketi, o‘z-o‘zini 

---

183 
baholash. 
Hozirgi kunga qadar bolaga nisbatan eng insonparvar munosabat va 
yondoshuvni 
amalga 
oshirish 
hamda 
uni 
ommalashtirish 
bo‘yicha 
Sh.A.Amonashvilining samarali faoliyati davom etmoqda [3]. 
Xulosa qilib aytganda, shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyalarni 
qo‘llashda o‘quvchining aqliy qobiliyatlarini ochish, o‘quvchining rivojlanishida 
sog‘lom psixologik muhitni tashkil qilish, nizo va kelishmovchiliklardan asrash, 
sog‘lom muloqotga o‘rgatish, tabiiy imkoniyatlarini rivojlantirish, qobiliyatini 
o‘stirishga qaratiladi. Shaxsga yo‘naltirilgan o‘qitish texnologiyalari o‘qitish 
jarayonida o‘quv maqsadlariga erishish, ilmiy texnik taraqqiyot jadallashgan 
davrda o‘qitish samaradorligiga erishish, ta’lim oluvchining o‘qitish jarayonidagi 
o‘rni, pedagogning unga bo‘lgan munosabatiga bog‘liq bo‘ladi. Bu orqali o‘quv 
jarayonini tashkil etishda shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyalarni qo‘llash 
orqali ta’lim samaradorligiga erishishda ta’lim vositasi bo‘lib xizmat qiladi.