Metodologiyasi

Tayanch tushunchalar:
Determinizm, indeterminizm, (sababiylik) tamoyili, mark­
sizm, postmodernistlar, relyativizm, subyektivlik, tamoyillar, bi­
lish tamoyillari, tizimlilik (sistemalilik) tamoyili, sistema, dial- 
ektika, tizimlilik uslubi, xolislik (obyektivlik) tamoyili, tadqiqot 
obyekti, o‘tmish haqida tasavvur, retrospektiv, ikki karra subyek- 
tlangan bilim, fikrlar xilma-xilligi, tarix fanining kompleks xar- 
akterliligi, postmodernistlar, ssiyentistlar, antissiyentistlar, pozi­
tivistlar, neokantchilar, marksistlar, interpritatsiya, prezentistlar,
1 Баринова Е.П., Иполлитов Г.М., Бобкова Е.Ю. Основы теории и 
методологии исторической науки: Учебное пособие в схемах. 2010.

---

modernizatsiyalash, arxaiklashtirish, plyuralizm, mutlaq haqiqat, 
qiyosiy xususiyat, polisemantlilik.
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:
1. Tarixiy bilish tamoyillarini sharhlab bering.
2. Bilish tamoyillari va ularning regulyativ funksiyalari tu ­
shunchalar ini ng mazmuni.
3. Bilishning subyekti nima?
4. Bilish subyektining faolligi nima?
5. Obyektivlik tamoyilini sharhlab bering.
6. XX asrda obyektivlik tamoyiliga xujum qanday tushuncha?
7. Sababiylik tamoyilini tushuntirib bering.
8. Tasodiflar, tartibsizliklar, tarixiy voqealarning sabablari 
tush unchalarining mazmuni.
9. Sabab va oqibat aloqalarini ochishning murakkabligi nima?
10. Tarixiylik tamoyilini tushuntirib bering.
11. Dialektik uslub qanday uslub?
12. Tarixni materialistik tushunishning mohiyati?
13. Tuzilish va jarayon tushunchalari.
14. Tarixning fan yoki san’at ekanligi borasidagi qarashlar ha­
qidagi fikringiz.
15. Ijtimoiy va tabiiy fanlar uslublarining o‘zaro bog‘liqligi 
qanday holatlarda ko‘rinadi?
16. Tadqiqot obyektining o‘ziga xosligi.
17. Bilishning retrospektiv xarakteri deganda nim ani tushu- 
nasiz?
18. Ikki karra subyektlangan bilim nima?
19. Fikrlar xilma-xilligining ahamiyati.
20. Tarix fanining kompleks xarakterliligi nimalarda aks etadi?