Metrologiya asoslari

 
13.17. Berilgan taqsimlanish konuni uchun M[

] matematik kutilish va D[

] 
dispersiyani aniklang: 
( ) {
’
’
Javob: M[

]=0,5 V, D=2,08 V
2
.
Javob: M[

]=1 V, D[

]=0,25 V
2
. 
 
 
 
 

---

71 
AMALIY MASHG’ULOT №14 
O’LCHASH XATOLIKLARINING TAQSIMLANISH QONUNLARI. 
MASALALAR ECHISH.  
Ishning maqsadi: o`lchash xatoliklarining taqsimlanish qonunlari mavzusida 
masalalar echish. 
14.1. Signal chastotasi 16 marta o‟lchangan, parametrning bir qator kuzatishlar 
buyicha hisoblangan o‟rtacha arifmetik qiymati 
̅=100 kGs, o‟rtacha arifmetik 
qiymatning o‟rtacha kvadratik xatoligi

̅
=2 kGs ni tashkil qilgan. Agar ishonchli 
interval chegaralari o‟rtacha arifmetik qiymatdan foyiz hisobida 
| 
| | 
|
deb belgilangan bo‟lsa, normal qonun va St‟yudent taqsimlanishi buyicha 
ishonch bildiriladigan extimollikni aniqlang. 
 
Yechilishi. Ishonchli interval chegaralarining qiymatlarini |
| | 
|
| 
| kGs yoki 

g
=

2 kGs absolyut qiymatlarga o‟tkazamiz. Taqsimlanishning 
normal qonunida ishonchli extimollik (10.3) formula va ilovaning 1 jadvali buyicha 
quyidagini hisobga olish bilan aniqlanadi: 

=

̅
√ √
R=F(

)=F(2/8)=(0,25)=0,197.
St‟yudent taqsimlanishida ishonchli extimollik St‟yudent koeffisientining s= 
/

̅
=2/2=1 topilgan qiymati, n=16 o‟lchashlar soni va 3 ilovaning jadvalidan qo‟shni 
qiymatlar orasida chiziqli interpolyasiyalash prinsipidan foydalanib aniqlanadi: 
=0,60;
=0,866;
=0,70;
=1,074. 
P
S 
= 
+
(
)=0,60 +
(1,0-0,866)=0,66.