Mexanika (MD) fani bo’yicha asosiy tushinchalar va ta’riflar

Sirpanish podshipniklarining ishlash sharoitlari va shartlari
Ishqalanish turiga qarab podshipniklar sirpanish sirpanish podshipniklari va dumalash podshipniklari ga bo’lnadi
Ba’zi muxim soxalarda quyidagi afzalliklari tufayli ko’proq sirpanish podshipniklari ishlatiladi: 1. katta nagruzka va aylanish tezliklarda (o’zgarmas ish rejimida) nisbatan ko’pga chidaydi; 2. Ajratma qilib ishlangan sababli val (tirsakli val) ning istalgan uchastkasiga montaj qilish mumkin; 3. Vallarni nisbatan juda aniq markazlash imkonini beradi (stanoklarning shpindellari); 4. Moy qatlami amortizatsiyalab turadi, zarb nagruzkalarda bu xususiyati juda yaxshi foyda beradi; 5. Radial yo’nalishda gabaritlari katta emas; 6. Ifodalangan muxit sharoitida ham uzoq muddat ishlay oladi. Lekin sirpanish podshipniklarining muxim kamchiliklari xam bor: 1. Moy ko’p sarf bo’ladi; 2. kata nagruzka va tezliklarda podshipnik uzeli konstruktsiyasi, shuningdek uni ishlatish ancha murakkablashadi; 3. Yuritish uchun ko’p vaqt ketadi (mashinani yurgizish vaqtida ishqalanish koeffitsenti oshadi). Podshipnik tipini asosan quyidagi omillarga ko’ra tanlanadi: 1. Radial va o’q bo’yicha yo’nalgan nagruzkalarning nisbiy miqdorlari; 2. Ta’sir qilayotgan nagruzkalarning harakteri: doimiy, o’zgaruvchan, zarbli; 3. Valning aylanishlar soni; 4. Temperatura sharoitlari; 5. Montaj qilish va qismlarga ajratish sharoitlari; 6. Aylanishning talab qilinadigan aniqligi; 7. Tayanchlardagi sharoitlar. Val kesimning tayanch ustida burilish burchagi
CHervyakli uzatmalar. Ularni xisobi
Chervyakli uzatma - o’zaro ayqash vallar orasidagi aylanma harakatni vint va u bilan ilashgan chervyak g’ildiragi yordamida uzatuvchi mexanizmdir. Ayqashlik burchagining qiymati har xil bo’ladi, biroq amalda u, asosan 90GRADUS bo’ladi.
Chervyak uzatmalar, chervyak tanasining tuzilishiga qarab tsilindrik va globoid turlarga bo’linadi
Chervyak o’ramlarining shakliga qarab : Arximed, evol’venta, konval’yuta shaklli turlarga bo’linadi. Vazifasiga qarab: kuch va moment uzatadigan yoki kinematik jixatdan foydalaniladigan turlarga bo’linadi.