Mexanikada saqlanish qonunlari statika va gidrodinamika mexanik tebranishlar va to
Download 1.73 Mb. Pdf ko'rish
|
fizika-10
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tekis tezlanuvchan harakat tenglamalari Erkin tushishdagi harakat tenglamalari
|
Masala yechish namunasi
1. Balandligi 20 m bo‘lgan binodan tushayotgan jismning boshlang‘ich tezligi 15 m/s. Uning yerga to‘qnashish paytidagi tezligi nimaga teng? B e r i l g a n: F o r m u l a s i: Y e c h i l i s h i: h = 20 m 0 = 15 g = 10 = 25 Topish kerak υ – ? Javobi: 25 1-jadval Tekis tezlanuvchan harakat tenglamalari Erkin tushishdagi harakat tenglamalari = 0 + at agar 0 = 0 bo‘lsa, = at = 0 + gt agar 0 = 0 bo‘lsa, = gt s = 0 t + ; agar 0 = 0 bo‘lsa, s = h = 0 t + ; agar 0 = 0 bo‘lsa, h = 10 s = h = Agar 0 = 0 bo‘lsa, = Agar 0 = 0 bo‘lsa, = 1. Yuqoriga vertikal otilgan jism harakati qanday mustaqil harakat lardan iborat? 2. Yuqoriga vertikal otilgan jism harakat tenglamasida nega tezlanish minus ishorada olingan? 3. Jism yuqoriga ko‘tarilayotganda uning tezlanishi o‘zgaradimi? 1. Yuqoriga tik otilgan jismning ko‘tarilish vaqti bilan tushish vaqti tengligini isbotlang. 2. Jismni yuqoriga qanday tezlik bilan otsak, u otilgan joyiga xuddi shunday tezlik bilan qaytib tushishini isbotlang. 4- mavzu. AYLANA BO‘YLAB NOTEKIS HARAKAT. BURCHAK TEZLANISH. TANGENSIAL TEZLANISH 1.2-rasm. A B R O ∆φ Siz 7-sinfda aylana bo‘ylab tekis harakat bilan tanishgansiz. Mazkur mavzuda aylana bo‘ylab notekis harakatni o‘rganamiz. Aylana bo‘ylab tekis harakatga tegishli fi zik kattaliklarni eslab ko‘raylik (1.2-rasm). 1. Aylana bo‘ylab tekis harakatlanayotgan moddiy nuqtaning vaqt birligi ichida yoy bo‘ylab bosib o‘tgan yo‘liga son jihatdan teng bo‘lgan kattalikka chiziqli tezlik deyiladi va quyidagicha ifodalanadi. . (1.10). 2. Aylana bo‘ylab tekis harakatda aylana radiusi burilish burchagining shu burilish uchun ketgan vaqtga nisbati burchak tezlik deyiladi: . (1.11) 11 Burchak tezlik ham, chiziqli tezlik kabi vektor kattalik hisoblanadi. Uning yo‘nalishi o‘ng vint (parma) qoidasiga binoan aniqlanadi. Bunda o‘ng vint kallagining aylanish yo‘nalishi moddiy nuqta aylani shi bilan mos kelsa, uning uchining yo‘na lishi burchak tezlik vektori yo‘na lishi bilan mos tushadi (1.3-rasm). 1.3-rasm. ∆φ ∆φ ∆S Ko‘pgina hollarda aylanma harakat qiluvchi jismlar o‘z aylanish tezligini o‘zgar tiradi. Masalan, mashina joyidan qo‘zg‘alib, ma’lum bir tezlikka erish gun- cha yoki tormozlanib to‘xtaguncha uning g‘ildiraklari shunday harakatlanadi. Download 1.73 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|