Mexanikada saqlanish qonunlari statika va gidrodinamika mexanik tebranishlar va to
Download 1.73 Mb. Pdf ko'rish
|
fizika-10
- Bu sahifa navigatsiya:
- Harakatni tishli g‘ildiraklar orqali uzatish.
|
Harakatni tasmali uzatish. Aylanma harakatni tasmali uzatishda
ikkita g‘ildirak bir-biriga tarang tortilgan tasma bilan biriktiriladi (1.7- rasm). Bunda uzatish ishqalanish hisobiga amalga oshiriladi. Harakat uzatuvchi shkiv (g‘ildirak)ni yetaklovchi va harakatni qabul qiluvchi shkiv (g‘ildirak) yetaklanuvchi shkiv deyiladi. Tasmali uzatishda ham aylanayotgan g‘ildiraklarning chiziqli tezliklarining modullari o‘zaro teng: 1 = 2 . Burchak tezliklari esa g‘ildiraklarning radiuslari orqali o‘zaro quyidagi muno sabatda bo‘ladi: . (1.18) Harakatni tishli g‘ildiraklar orqali uzatish. Har xil diametri ikkita tishli g‘ildirakning tishlarini bir-biriga kiygizish orqali aylanma harakatni uzatish usuli tishli uzatish deb ataladi (1.8-rasm). Birinchi g‘ildirakdagi tishlar soni N 1 bo‘lib, sekundiga ν 1 marta aylansin, u bilan tishlashgan ikkinchi g‘ildirak esa N 2 ta tishga ega bo‘lib, sekundiga ν 2 marta aylansin. Tishlashish nuqtasida vaqt birligi ichida birinchi g‘ildirakning N 1 · ν 1 tishi o‘tganda, ikkinchisining N 2 · ν 2 tishi o‘tadi. Ikkala g‘ildirakning vaqt birligi ichida tishlashish nuqtasidan o‘tgan tishlar soni teng bo‘ladi, ya’ni: N 1 · ν 1 = N 2 · ν 2 . (1.19) Bundan, bir-biriga tishlashgan g‘ildiraklardan har birining aylanish chastotasi uning tishlari soniga teskari proporsional bo‘ladi: . (1.20) 1.9-rasmda yetaklovchi va yetaklanuvchi vallar bir tomonga va qarama- qarshi tomonga aylantiradigan holda tasmalar ulangan holatlari keltirilgan. 1.9-rasm. 16 1. Aylanma harakatni friksion uzatishning qanday afzalliklari va kamchiliklari bor? 2. Aylanma harakatni tasmali uzatishda ishlatiladigan mexa nizm larga misollar keltiring? 3. Aylanma harakatni tishli uzatish qanday amalga oshiriladi? Download 1.73 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|