Mexanizatsiyalash muhandislari instituti

16.2§. Zahira yerlaridan foydalanish huquqi 
Zahira yerlar asosiy foydalanish maqsadiga ko‘ra xar qanday boshqa yer fondi 
toifasiga o‘tib ketishi mumkin. Bunday holatlarda ularga o‘sha yer fondining huquqiy 
holati qo‘llaniladi. 
Davlat zahira yerlari qisqa muddatli – 3 yilgacha va uzoq muddatli – 3 yildan 
10 yilgacha muddatga berilishi mumkin. Qoidaga ko‘ra, qisqa muddatga berilgan yer 
uchastkalari zahira yerlar tarkibida hisoblanadi. Muddatning tugashi bilan esa u 
boshqa yerdan foydalanuvchilarga berilishi yoki zahira yerlar tarkibida qolishi 
mumkin. Boshqa hamma holatlarda, masalan, uzoq muddatga foydalanish uchun 
berilganda bu yerlar zahira yerlar fondi toifasidan chiqib ketadi. 
Zahira yerlar asosan qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini, shuningdek sanoat, 
transport, boshqa noqishloq xo‘jalik maqsadlari, jamoa bog‘dorchiligi va 
polizchiligini rivojlantirish uchun zahira bo‘lib xizmat qiladi. Shuni alohida 
ta’kidlash kerakki, zahira yerlar keyinchalik ko‘proq qishloq xo‘jaligi ehtiyojlariga 
egalik qilish, foydalanishga va ijaraga berish uchun maqsad qilib qo‘yiladi. 
Zahira yerlar tuman, shahar davlat hokimiyati organlarining tasarrufida bo‘ladi. 
Bundan tashqari, zahira yerlar qishloqlar o‘zini o‘zi boshqaruv idoralari ixtiyorida 
ham bo‘lishi mumkin. Bu idoralar zahira yerlarni yuqorida sanab o‘tilgan 
maqsadlardan tashqari, yana uy-joy qurish uchun fuqarolarga, xizmat yuzasidan chek 
yerlar sifatida berishlari mumkin. Bunda, albatta, bu yerlarni qishloq xo‘jaligi 
maqsadlarida ishlatib bo‘lmasligini e’tiborga olish lozim. 
Hech kimga foydalanish uchun berilmagan zahira yerlar biron bir kishi 
tomonidan o‘zboshimchalik bilan egallab olinishi mumkin emas. Zahira yerlardan 
foydalanish ustidan nazoratni hokimiyat idoralari olib boradilar. 

---

170