Mexanizatsiyalash muhandislari instituti

14.2§. O‘rmon fondi yerlaridan foydalanish huquqi va uning turlari 
O‘rmon fondi yerlaridan foydalanish tartibi O‘zbekiston Respublikasining 
yangi taxrirdagi “O‘rmon to‘g‘risida” qonuni va bir qator qonun osti hujjatlari bilan 
tartibga solinadi. O‘rmon fondi yerlardan foydalanish huquqi o‘rmonlardan 
foydalanish huquqi bilan chambarchas bog‘liqdir, shuning uchun bu yerlardan 
foydalanish tartibi ma’lum darajada o‘rmon yerlari kimga va qanday maqsadlar 
uchun berib qo‘yilganligiga bog‘liq bo‘ladi. 
O‘zbekistonda o‘rmonlardan foydalanishni boshqarish qishloq va suv xo‘jaligi 
Vazirligi qoshidagi O‘rmon Bosh boshqarmasi tomonidan amalga oshiriladi. 
Harakatdagi o‘rmon qonunchiligiga ko‘ra, yer uchastkalarni berish va foydalanish 
tartibi quyidagicha belgilangan: o‘rmonlardan foydalanish (31–modda), o‘rmonlardan 
foydalanish turlari (36-46 moddalar) va boshqalar.
O‘rmon fondini taqsimlash va qayta taqsimlash uning uchastkalarini 
o‘rmondan foydalanuvchi ma’lum shaxslarga berish va ularning ba’zilardan olib 
qo‘yish tartibida amalga oshiriladi. Jismoniy shaxslar ham, yuridik shaxslar ham
o‘rmondan foydalanuvchi bo‘lishlari mumkin. O‘rmon hududlari foydalanish uchun 
uzoq muddatga (10 yilgacha) va qisqa muddatga (3 yilgacha) berilishi mumkin. 

---

160 
O‘rmonlarni uzoq muddatga foydalanish uchun olish ijara (yerlarni foydalanish 
uchun olish maqsadida davlat bilan jismoniy yoki yuridik shaxs o‘rtasida tuziladigan 
shartnoma) yoki tekin, xaq to‘lamasdan foydalanish tartibida amalga oshiriladi. 
Davlat o‘rmon xo‘jaligi organlarining qarori o‘rmonlarni foydalanish uchun 
berishning asosi bo‘lib xizmat qiladi. Ijara to‘g‘risidagi shartnoma o‘rmondan 
foydalanish huquqini tasdiqlovchi hujjatdir. O‘rmonlar qisqa muddatga foydalanish 
uchun berilganda esa o‘rmon kesish chiptasi yoki ordyer beriladi.
Quyidagilar o‘rmondan foydalanish to‘g‘risida huquqlarni mustahkamlaydigan 
hujjatlardir: ijara shartnomasi, daraxt kesishga ruxsat beradigan chipta, shuningdek, 
o‘rmon chiptasi. O‘rmondan foydalanish uchun ijara shartnomasida o‘rmon fondi 
uchastkasidan foydalanishning asosiy qoidalari va shartlari o‘z ifodasini topishi lozim 
bo‘lib, ular quyidagilardir: 
1.o‘rmon fondi uchastka chegaralarining tavsifi;
2.o‘rmondan foydalanish turlari, hajmi va tartibi;
3.o‘rmon fondi uchastkasining necha yilga ijaraga berilganligi; 
4.o‘rmondan foydalanuvchining o‘rmon boyliklarini muhofaza qilish, himoya 
qilish va qayta ishlash borasidagi majburiyatlari, o‘rmon xo‘jaligi tadbirlarni mablag‘ 
bilan ta’minlash shartlari va tartibi;
5.o‘rmondan foydalanganlik uchun xaq to‘lash hajmlari va to‘lash muddatlari;
6.foydalaniladigan uchastka tavsifi va foydalanish muddati o‘tgandan so‘ng 
uning holatiga qo‘yiladigan talablar. Ushbu ro‘yxat o‘rmon qonunchiligiga zid 
kelmaydigan boshqa shartlar bilan to‘ldirilishi mumkin.