“Meyorlashtirish asoslari” fanidan ma’ruzalar matni
Download 1.06 Mb. Pdf ko'rish
|
ME\'YOR DARSLIK (2)
T
1 va T 2 – bir mahsulotni ishlab chiqarish sarflanadigan vaqt, soat. Mehnatni ilmiy tashkil qilish tadbirlarinng iqtisodiy samaradorligi ko‘rsakichlarini aniqlashning ikkinchi bosqichida har bir tadbir asosida erishgan ishchilar soni bo‘yicha iqtisodni aniqlagan, bilgan holda mehnat unumdorligining o‘sish suratini aniqlaymiz. Buni quyidagi formulani qo‘llash asosida aniqlash mumkin: M u =( I s 100)/( I s - I s ) Bu yerda: I s – Mehnatni ilmiy tashkil qilish tadbirlarini joriy etishda ishchilar soni bo‘yicha erishilgan iqtisod, kishi; I s – umumiy ishchilar soni, kishi. Agar mehnatni ilmiy tashkil qilish tadbirlari kompleks tarzda joriy qilinganda barcha tadbirlar natijasida erishilgan ishchilar soni bo‘yicha iqtisod asosida umumiy tarzda mehnat unumdorligining o‘sishi aniqlanadi: M u.unum =( I s 100)/(I s - I s ) Ishchilar soni bo‘yicha umumiy iqtisodni hamda korxonada umumiy mahsulot hajmining o‘sish suratini bilgan holda (rejalashtirilayotgan ish uchun) tadbirlarni qo‘llash natijasida mahsulot xajmining o‘sishini ham hisoblash mumkin: (foizda) Q=M u.unum /Q umum 100 Bu yerda: Q – mahsulot hajmining o‘sishi; Q umum – rejalashtirilayotgan ish uchun yangi mahsulot hajmining umumiy o‘sish surati, %. Mehnatni ilmiy tashkil qilish tadbirlarining iqtisodiy samaradorligini aniqlash ko‘rsatkichlarini uslubiyatini faqatgina rejalashtirishda emas, balki 146 Normativ tekshirish korxonani istiqbolli rivojlanishiga bog‘liq ko‘pgina savollarning yechimini o‘z ichiga oladi. Ular tarkibiga quyidagi savollarni kiritish mumkin: 1. Resurslarni normalash qobig‘ini kengaytirish. Hozirgi vaqtda asosan asosiy ishbay ishchi mehnati normalashtirilmoqda.Bu toifa ishchilarni mehnat me’yorini ishlab chiqish va ishlab chiqarishga qo‘llash, har bir ishchining «har birining qobiliyatiga qarab ,har birini mehnatiga qarab » prinsipi asosida ishlab chiqarishga qo‘shgan mehnatini ob’yektiv bahosiga bog‘liq holda olib boriladi; 2. Resurslar me’yorlarni ishlab chiqarishni tashkiliy texnik darajasini o‘zaro birligini ta’minlash. Ishlab chiqarishni mukammallashtirish va uni yuqori ishlab chiqaruvchi texnika bilan ta’minlashni aktiv jarayoni , mehnat operatsiyalarini harakteri va tarkibiga hamda ularni bajarishga ketadigan vaqtni tekshirishga yaratilgan ishlab chiqarish sharoiti ta’sirini doimo o‘rganib borishga majbur etadi. Bu ishni bajarish mehnat sig‘imini kamaytirish zahiralarini topishga, ratsional texnologik jarayonlarni loyihalashga mukammal texnikani, texnologiyani, mehnat va ishlab chiqarishni tashkil etishni e’tiborga olgan holda asoslangan mehnat me’yorlarini ishlab chiqishga imkon yaratadi; 3. Ilg‘or mehnat shakllarini, ilg‘or ishchilar ishining eng yaxshi usul va uslublarini o‘rganish va aloqada bo‘lish. Ilg‘or tajribani keng qo‘llas h ishchilarni ratsional mehnat usullarni qo‘lga kiritishga sharoit yaratib berish, ko‘pchilik ishchilarni ishlab chiqarish imkoniyatini oshirishga va shu bilan birga yanada asoslangan mehnat me’yorlarini ishlab chiqarishga qo‘llash imkoniyatini yaratadi; korxona faoliyatini tahlil qilishda ham qo‘llash mumkin. Bunda faqatgina reja ko‘rsatkichlarini, hisobot ko‘rsatkichlari bilan almashtirish kifoya qilinadi. Hosil bo‘lgan hisoblarni quyidagi shakllarga qiritish kerak bo‘ladi. Download 1.06 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling