Microsoft Word Astanaqulov Asliddin 2

Turar joylar havosidagi zararli moddalarning gigienik normalarini ishlab chiqish qoidalari.

Gigiena hodimlari havodagi zararli moddalarning ruhsat etiladigan miqdorini aniqlash borasida bir qator nazariy va amaliy tadbirlar ishlab chiqdilar. Bu sanoat korhonalari oldiga iflos chiqindilar miqdorini normadan oShirmaslik vazifasini qo`yadi. Bu sababli ko`pgina korhonalarda tehnologik jarayo nlar o`zgartirildi. Tutun, chang, qurum va zaharli gazlarni uShlab qoluvchi vositalar o`rnatildi. Har bir kimyo viy

modda uchun ruhsat etiladigan miqdor (REM) ishlab chiqildi va uni amalga tadbiq etishga ahamiyat berildi. Mabodo atmosfera havosining ifloslanish darajasi aniqlansa unda faqat moddaning nomini, miqdorini bilish o`zi kifoya qilmaydi. Bunday aniqlangan miqdor ruhsat etiladiganidan necha % ortdi deb so`raladi. Atmosfera havosida zaharli moddalarni REMini aniqlash uchun avval eng kichiq miqdor aniqlanadi. Bu kichiq miqdor REMni aniqlash uchun kerak bo`lgan limitli sezgir ko`rsatkich bilan ifodalanadi. Agar kishining sezgi a’zolari havodagi zaharli moddlar hidini sezmasa, biroq mazkur miqdor organizmga hamda tashqi muhitga zarar qilmasa u holda zaharli moddaning limit ko`rsatkichi odamning sezgi a’zolari hisoblanadi. Chunki eng kichiq bo`sag`a miqdorni hozirgi kunda odamning sezgi a’zolari aniqlaydi. Atmosfera havosidagi har bir zararli moddaga gigienik jhatdan ikki hil norma ya’ni katta va o`rtacha sutkalik ruhsat etiladigan kichiq bo`sag`a miqdor belgilanadi. REMning turar joylardagi atmosfera havosi ifloslanishini o`rganishda ahamiyati katta. O`rtacha sutkalik REM moddaning organizmiga umumiy ta’siri kontseragen, mutagen ta’siri, surunkali tajriba o`tkazish yo `li bilan o`tkaziladi. Katta ruhsat etiladigan moddani topish uchun odam nafas yo `llariga 5-20 min. davomida ish zonasi havosiga mo`ljallangan REM ta’sir ettiriladi. Bunday miqdor odam uchun havf tug`dirmaydi. Eng avval moddaning hidi aniqlanadi. Bo`sag`a osti miqdori ruhsat etiladigan miqdor deb qabul qilinadi va mahsus komissiyalar tomonidan tasdiklanib, qonunlashtiriladi. O`rtacha sutkalik REM zaharlanishlarning oldini olishda katta rol o`ynaydi. Jumladan reflektor reaktsiyalarini aniqlashda hronoreflektsometriyadan elektroensefalografiyadan va boshqa usulardan foydalanish mumkin. Atmosfera havosida tarkibida zararli moddalar sistemalar faoliyatiga ta’sir ko`rsatadi. Ayniqsa zararli chiqindi moddalar kishi organizmiga surunkali ravishda tuShib tursa, ularning asorati yaqqol ko`rina boShlaydi. Keyingi vaqtlarda kimYo viy taassurotlar natijasida organizmda kechadigan o`zgarishlarni matematik Yo `l bilan hisoblash tahlil qilish va hulosa chiqarish Yo `lga quyilmoqda.
REMning ishlab chiqilishi gigiena fanining katta yutugidir. Bu sanitariya amaliYo tida asosiy qurol qonun hisoblanadi. Sanitariya hodimlari REM yo rdamida ogohlantirish beradilar. Kundalik sanitariya nazoratini amalga oShiradilar. Hozir
atmosfera havosidagi 600ga yaqin kimyo viy modda uchun REM ishlab chiqilgan Shuningdek 33 ta moddaning birgalikda ta’sir qilishi o`rganilib, normalar belgilangan.