Microsoft Word Buhgalter doc

9.10. ХУСУСИЙ КАПИТАЛ ТЎҒРИСИДА ҲИСОБОТ 
Хусусий 
капитал 
тўғрисида 
ҳисобот 
жорий 
бухгалтерия 
маълумотларига асосан тузилиб унда ташқи ва ички фойдаланувчилар учун 
муҳим кўрсаткичлар мавжуд. қуйида бу ҳисоботнинг шакли келтирилади. 
Хусусий капитал тўғрисида ҳисобот 
Кўрсаткичлар 
Сатр 
коди
Устав 
капи-
тали 
Қўшил-
ган 
капитал
Резерв 
капи-
тали 
Тақсимлан-
маган фойда 
(қопланмаган 
зарар) 
Сотиб 
олинган 
хусусий 
акция 
Йил бошига қолдиқ 
Қимматли қоғозлар эмиссияси 
Узоқ муддатли активларнинг қайта 
баҳоланиши 
Устав 
капиталаининг 
шакллантиришда пайдо бўлган 
валюта курси фарқлари 
Резерв капиталига ажратмалар 
Жорий йилнинг тақсимлан-маган 
фойдаси (зарар) 
Техникага олинган мол – мулк 
Мақсадли фойдаланиш учун учун 
олинган маблағлар 
Тўланган дивидентлар 
Хусусий 
капиталнинг 
шакл-
ланишидаги бошқа манбалари 
Йил охирига қолдиқ 
Хусусий капитални кўпайиши (+) 
ёки камайиши (-) 
Маълумот учун:
Чиқарилган акциялар сони, дона
шу жумладан:
Имтиёзлилари 
Оддийлари 
Акциянинг номинал қиймати 
Муомалдаги акциялар сони, дона
шу жумладан:
Имтиёзлилари 
Оддийлари 

---

Раҳбар _____________ 
Бош бухгалтер_______________ 
Хусусий капитал тўғрисидаги ҳисобот маълумотларига асосан корхонанинг бозор 
фаоллиги кўрсаткичларини таҳлил қилиш мумкин. Бу кўрсаткичлар компаниянинг 
акцияларини қиймати ва даромадлилигини таърифлайди. 
1. Бир акцияга тўғри келадиган фойда қуйидагича аниқланади: 
Соф фойда (ССФ) – имтиёзли акция бўйича дивидентлар 
АФ = 
Муомаладаги оддий акциялар 
Бу кўрсаткич муомаладаги бир оддий акцияга қанча соф фойда тўғри келишини 
кўрсатади. Бу бозор иқтисодиёти шароитида энг зарурий кўрсаткичлардан бири бўлиб 
ҳисобланади. 
2. Акциянинг бозор баҳоси билан бир акцияга тўғри келадиган фойдананинг 
муносабатлари (БФ) қуйидагича аниқланади. 
Бир акциянинг бозор қиймати 
БФ = 
АФ 
 
Бу кўрсаткич компаниянинг бир сўм соф фойдасига акционерлар неча сўм тўлашга 
розилигини билдиради. Масалан, «А» компаниясида бу кўрсаткич 10 бўлиб, «Б» 
компаниясида 8 бўлса, инвесторлар «А» компаниясининг инвестиция сифатини афвзалроқ 
баҳолайди. Бу кўрсаткич бошқа компанияларнинг бир акцияга тўғри келадиган фойда 
динамикаси бўйича баҳоланади. 
3. 
Бир акциянинг баланс қиймати қуйидагича аниқланади: 
Акционер капиталининг қиймати – имтиёзли акциялар 
АБЁ = 
Муомаладаги оддий акциялар 
Бир акциянинг баланс қиймати бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботи маълумотларига 
биноан бир оддий акцияга тўғри келадиган корхонанинг соф активлари қийматини 
кўрсатади. 
4. Бир акциянинг бозор қиймати билан баланс қийматининг нисбати унинг бозор 
қиймати қанча эканлигини кўрсатади ва у қуйидагича аниқланади: 
Бир акциянинг бозор қиймати 
Бир акциянинг бозор қиймати билан 
баланс қийматини нисбати 
= 
Бир акциянинг баланс қиймати 

---

5. Дивиденд даромад ёки дивиденд нормаси қуйидагича аниқланади: 
Бир акциянинг дивиденти 
Дивидент даромад (ҳақиқий фойда 
нормаси 
= 
Бир акциянинг бозор қиймати 
6. 
Акциянинг даромадлилиги (Ад) муҳим аҳамиятга эга бўлиб, у қуйидагича 
аниқланади:
)
*
(
Ñ
Ñ
Ä
Àä
−
+
=
; 
бу ерда: Д - акцияга эгалик қилиш даврида
С - олинадиган дивиденд суммаси 
С* - сотиш нархи, 
С - сотиб олиш нархи 
7. 
Тўланадиган дивидендлар улуши қуйидагича аниқланади: 
Т.д.у = Бир акцияга тўғри келадиган дивиденд =0-90% 
Бир акцияга тўғри келадиган соф фойда
Бу кўрсаткич таҳлилининг хусусияти шундан иборатки, унинг «яхши» ва «ёмон» 
даражаси бўлмайди. Лекин бунинг умумий кўрсаткичи 1 дан ошмаслиги керак. Бу демак 
компания дивиденд тўлаш учун етарли даражада фойда олганлигини кўрсатади. Агар бу 
кўрсаткич 1 дан ошиб кетса, компания молиявий имкониятидан оқилона 
фойдаланмаганлигини ёки резерв капиталидан қарз олганлигини кўрсатади.
Дивидендлар хусусий капитални камайтиради, чунки улар компания тасаруфига 
қолган соф фойдадан тўланади.

---