Microsoft Word chingiz aytmatov oqkema ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
28
қарайдиган қанча-қанча чўпонлар ҳам унинг измида эди. Ўғиллари унга катта маърака 
қилишди. Улар бу маъракага ер юзининг ҳамма маълум ва машҳур кишиларини чақиришди. 
Меҳмонлар учун Иссиқкўл қирғоғига бир минг бир юзта ўтов тикдилар. Қанча мол сўйилди, 
қанча қимиз ичилди, қанчалаб қашқарча ноз-неъматлар берилди, саноғига етиб бўлмасди. 
Бойнинг ўғиллари гердайиб юришарди: Ахир отадан битмас-туганмас мерос қолганлигини, 
фарзандлар отани ҳурматлаб, унинг хотирасини қандай эъзозлашларини одамлар кўриб қўйсин-
да... («Э бўтам, одамлар ақл ўрнига бойлигини кўз-кўз қилишса, бу қандай ярамаслик».) 
Марсия айтувчилар эса марҳумнинг ўғиллари такдим этган арғумокларда елиб, совғага 
берилган сувсар телпак ва шойи тўнларга ўралиб, марҳумни ва унинг меросхўрларини кўкларга 
кўтариб мақташарди. 
- Бу оламда бундай бахтли ҳаёт ва шукуҳли маъракани кўрган борми? - деб куйларди бири. 
- Дунё бино бўлгандан бери бунақаси ҳали бўлмаган! - дерди иккинчиси. 
- Ҳеч қаерда бўлмаган! Фақат биздагина ота-оналарни шундай ҳурматлашади, ота-она шон-
шарафини юксак тутишади, уларнинг муқаддас номини улуғлашади, - куйларди учинчиси. 
- Эй, қақилдоқ марсиячилар, нима деб валдираяпсиз! Оламда бу ҳотамтойликнинг 
таърифига лойиқ сўз, марҳумнинг шон-шуҳратига тенг келадиган шуҳрат бор эканми? - 
куйларди тўртинчиси... 
Улар шу зайлда кеча-кундуз ким ўзарга баҳслашарди. («Э-э, бўтам, ҳофизлар ҳамду сано 
ўқишда баҳслашса, қандай ярамаслик, улар қўшиқчидан қўшиқ кушандасига айланишади».) 
Довруқ солган маърака кўп кунлик байрамдай ўтди. Бойнинг мақтанчоқ ўғиллари 
бошқаларни лол қолдиришни, шуҳратлари оламга ёйилишини орзу қилишди. Яна бунинг устига 
мангу уйқуга кетган шавкатли оталари Шохдор она буғу авлодидан эканлигини ҳамма билиш 
учун унинг қабрига буғу шохини ўрнатишни ўйлаб топишди. («Э бўтам, қадимги одамлардан 
қолган гап бор: бойлик - такаббурликни, такаббурлик эса - телбаликни туғдиради».) 
Бойнинг ўғиллари ота хотирасига кўз кўриб, қулоқ зшитмаган ёдгорлик ўрнатишни 
исташгани учун ҳам ҳеч нима уларга тўсқинлик қила олмади. Айтилган сўз - отилган ўқ. 
Овчиларни йўллашди. Овчилар буғу отиб, шохини танасидан айиришди. Буғу шохларининг 
тепага таралиб туриши кўкда парвоз қилаётган бургутиинг қанотларига ўхшарди. Буғу шохлари 
ўғилларга ёқиб тушди: уларнинг ҳар бири ўн саккиз бутоққа бўлинган - демак, ўн саккиз ёшда 
экан. Яхши! Улар шохни қабр устига ўрнатиш учун усталарга фармон беришди. 
Қариялар ҳайратда қолишди: 
- Буғуни ўлдиришга қандай ҳаддингиз сиғди? Шохдор она буғу авлодига қўл кўтаришга 
ким журъат этди? 
Бойнинг меросхўрлари уларга жавобан: 
- Биз ўз еримиздаги буғуни ўлдирдик. Бизнинг салтанатимиз остидаги ерларда нимаики 
қимирлаган, учган тирик жонзот бўлса, пашшадан тортиб туягача - ҳаммаси бизники. 
Ўзимизга қарашли жамики нарсаларни нима қилиш-қилмасликни узимиз яхши биламиз. 
Йўқолинглар! - дейишди. 
Хизматкорлар қарияларни қамчи билан савалаб, отга тескари миндиришди-да, сазойи қилиб 
ҳайдашди. 
Ҳамма бало шундан бошланди. Шохдор она буғу авлодларининг бошига катта бахтсизлик 
тушди. Деярли ҳар бир киши ўрмонларда оқ буғуларни овлашга тушиб кетди. Буғубой 
авлодидан бўлган ҳар бир киши ўз аждодлари қабрига буғушох ўрнатишни бурч деб билар эди. 
Бу иш энди марҳумлар хотирасига бўлган муқаддас вазифа, алоҳида ҳурматга айланди. Кимки 
буғу шохларини тополмас экан, энди уни одам ўрнида санамай қўйишди. Буғу шохлари билан 
савдо қилиш, уларни олдиндан ғамлаб қўйиш одат тусига кириб қолди. Шохдор она буғу 
авлодлари орасида шундай кишилар пайдо бўлдики, улар буғу шохларидан ўлжа йиғишни ва 
пуллашни ҳунар қилиб олдилар. («Э бўтам, пул ҳукмрон бўлган жойда ззгу сўзга ўрин йўқ, 

---

Чингиз Айтматов. Оқкема (қисса)