Microsoft Word kemal- içindekiler

 
C. Çevre Sorunları Ve Nedenleri 
Ekolojik sistem ya da ekosistemi canlıların bir arada ve uyum içinde gelişmeleri 
ve varlıklarını sürdürebilmeleri için gerekli bütünü diye tanımlarsak bu dengenin 
bozulmasını da ekosistemin ya da ekolojik sistemin bozulması olarak alabiliriz. 
Ekolojik dengeye yapılan müdahaleler mutlak olarak bu dengeyi aksatmaktadır. 
Ancak bu müdahaleler bazen yeni bir dengeye yol açarken, bazen de bozulmakta 
ve büyük sorunlar ortaya çıkmaktadır. İnsan-çevre ilişkilerinde sorun ortaya 
çıkması, insan kaynaklı etkilerin, doğanın ilişkiler sistemini ve dengelerini 
zorlaması ile olmaktadır. İnsanla çevresi arasındaki ve diğer canlılarla doğal 
çevre arasındaki ilişkiler, insanlığın ilk yıllarından sanayi devrimine kadar bazen 
dengeleri bozulsa da bir uyum içerisinde devam etmiştir. Ancak sanayi devrimi 
ilk defa insanın doğaya müdahale imkanlarını ve şartlarını hazırlamıştır. Bu 
süreçte ekolojik denge insan tarafından tahrip edilmeye, bozulmaya hatta canlılar 
için tehlikeli olmaya başlamıştır. İnsanlığın tabiata hakim olma ve onu sınırsızca 
kullanma çabası 17. yy. dan sonra giderek artan bir hırsa dönüşmüş sanayileşme 

---

56
ve teknolojik gelişme sürecinde 1800’lü yıllarda, önce Batı Avrupa ülkelerinde 
daha sonraki yıllarda da bütün dünyada pek çok sorun ortaya çıkmaya 
başlamıştır. Çevre sorunları insanların sonradan oluşturduğu çevrenin doğal 
çevreye etkileri ile yapay çevrede var olan olumsuzluklar ve her iki çevrede de 
görülen sorunlardır.
20
 
1. Çevre Sorunlarının Temel Etkenleri 
 
Yaşam tarzı ile birlikte doğadaki diğer tüm canlı ve cansız varlıklardan tamamen 
bağımsız ve özgür bir yaşama şansı bulan insanlar, bu özgürlüğün tadını bugüne 
kadar doyasıya çıkardı, dilediği suyu içti, istediğini yedi, dilediği yerde istediği 
biçimde oturdu, aklına her geleni özgürce yaptı, dilediği hayvanı avladı, besledi 
ve yedi, istediği ağacı kesti, istediği taşı gönlünce yonttu, savaşlar çıkararak 
birbirini öldürdü... 
Eski çağlardan bu yana insanla çevre arasındaki ilişkide çevre etken, insan 
edilgen olarak görülmüştür. Oysa, günümüzde bu anlayış tersine olarak 
algılanmakta; insan etken, çevre de edilgen faktör olarak yorumlanmaktadır. 
Uygarlıklar kurma adına yapılan bu sınırsız özgürlük, çağımızda sağlık 
şartlarının iyileşmesi sonucunda bebek ölüm oranlarının azalması ve salgın 
20
Dr. GÖRMEZ, Kemal, “Türkiye’de Çevre Politikaları”, Gazı Büro Yayını, Ankara, 1991,s.8-9 

---

57
hastalıkların hemen hemen büyük bir kısmının ortadan kalkması, teknolojik 
gelişmelerin sonucunda yoğun biçimde endüstrileşmenin başlaması ve halen 
daha sürmesi ile birlikte kentleşmenin de hız kazandırdığı dünya nüfusunun artış 
göstermesine karşılık; dünyadaki kaynaklarda da tam tersine hızlı bir azalma 
görülüyor. Doğal kaynaklar ve ormanlar hızla yok olmakta, canlı türleri her gün 
birer birer ortadan kalkmakta, doğadaki denge temelinden değişmekte, savaşlar 
ve açlık tehlikesiyle her gün binlerce insan, yine insan eliyle ölmekte, hatta 
bütün toplumların hastalığı olan rüşvet vb. gibi çeşitli sorunlar ortaya yoğun bir 
biçimde çıkmaktadır.