Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

Fermer xo‘jaligi – ijaraga berilgan yer uchastkalaridan foydalangan 
holda, qishloq xo‘jaligi tovar ishlab chiqarishi bilan shug‘ullanuvchi, 
mustaqil xo‘jalik yurituvchi subyekt. 
Fermer xo‘jaligining yashovchanligi uning afzalligida. Bu xo‘jalik-
ning samaradorligi, binobarin afzalligi quyidagilar bilan izohlanadi: 
– fermer xo‘jaligida mehnat va mulk bevosita qo‘shiladi, fermer o‘z 
mulkida o‘z mehnati bilan ishlaydi. Yollanma mehnat qo‘shimcha 
ahamiyatga ega. Fermer o‘zi uchun ishlaydi; 
– fermer xo‘jaligi mutlaqo mustaqil, biron-bir tarzda monopol-
lashmagan xo‘jalik, uning faoliyatini bozor qonunlari boshqaradi; 
– fermer xo‘jaligida tadbirkorlik va mehnat funksiyasi uzviy 
qo‘shiladi. Bu yerda ishbilarmonlik va mehnatsevarlik birgalikda amal 
qilganidan, iqtisodiy manfaat va mas’uliyat yagona faoliyatning ikki 
tomonini tashkil etadi; 
– fermer xo‘jaligi sohibkor dehqon xo‘jaligi bo‘lganidan, bu yerda 
kam foyda bilan ham ԕɚɧɨɚɬɥɚɧɢɲ mumkin, chunki u davlatning 
yordamiga tayanadi; 
– fermer uchun uning xo‘jaligi faqat daromad manbai emas, balki 
uning uyi, oilasi istiqomat qiladigan joy, uning ishongan tayanchi. U o‘z 
xo‘jaligini o‘ta qadrlaydi, shu sababli uning rivoji uchun o‘z mehnatini 
ayamaydi. 
Respublikamiz qishloq xo‘jaligida bosqichma-bosqich amalga oshirib 
borilayotgan iqtisodiy islohotlarning borishini tahlil etish asosida ularning 
quyidagi asosiy yo‘nalishlarini ajratib ko‘rsatish mumkin: 
– mulkiy va tarkibiy islohotlar; 
– yerdan foydalanish borasidagi islohotlar; 
– suv va suvdan foydalanish munosabatlaridagi islohotlar; 
– moliya-kredit, soliq va sug‘urta sohasidagi islohotlar; 
– narx-navo tizimidagi islohotlar. 
Agrar sohada amalga oshirilayotgan mulkiy-tarkibiy islohotlarda, 
birinchi navbatda, mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiy-

---

 485
lashtirish, turli mulk shakllariga, eng avvalo, xususiy mulkchilikka 
asoslangan xo‘jalik yuritish shakllarini joriy etishga muhim e’tibor 
qaratildi. 
Qishloq xo‘jaligini isloh qilishning asosiy yo‘nalishlari quyida-
gilardan iborat bo‘ldi: