Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

O‘zbekiston eksporti tarkibining takomillashuv
tendensiyasi (foizda) 
Yilla
r 
Paxta tolas
i 
Oziq-
ovqat 
mahs
u
lotlari 
Kimyo mahs
u
lotla
- 
ri va plas
tmas
sa
buyumlar
E
n
ergetika va 
yoqilg‘i 
mahs
u
lotlari 
Rangli va qora
me
ta
lla
r 
M
as
h
ina va us
kunalar
Xiz
m
atla
r 
Bos
hqa tovarlar 
1995
48,4 
4,7 
2,5 
11,7 
4,7 
2,0 
7,7 
18,3 
2000
27,5 
5,4 
2,9 
10,3 
6,6 
3,4 
13,7 
30,2 

---

 697
2001
22
3,9 
2,7 
10,2 
7,0 
3,9 
14,9 
35,7 
2002
22,4 
3,5 
3,0 
8D
6,4 
3,9 
15,9 
36,8 
2003
19,8 
2,7 
3,1 
9,8 
6,4 
5,4 
14,4 
37,9 
2004
18,1 
3,8 
4,7 
12,4 
8,6 
7,9 
11,8 
33,2 
2005
19,1 
3,8 
5,3 
11,5 
9,2 
8,4 
12,2 
30,5 
2006
17,2 
7,9 
5,6 
13,4 
12,9 
10,1 
12,1 
21,1 
2007
12,5 
8,5 
6,8 
20,2 
11,5 
10,4 
10,7 
19,4 
2008
9,2 
4,4 
5,6 
25,2 
7,0 
7,5 
10,4 
30,7 
2009
8,6 
6,0 
5,0 
34,2 
5,0 
2,9 
8,8 
29,5 
2010
11,3 
9,7 
5,1 
24,8 
6,8 
5,5 
9,1 
27,7 
2011
 
O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasining tegishli yillar 
bo‘yicha statistik to‘plamlari asosida tuzilgan. 
Mamlakatimiz iqtisodiyotini barqaror va mutanosib rivojlantirish, samarali 
ishlab chiqarish tarkibiy tuzilmasini shakllantirish va izchil iqtisodiy o‘sish 
sur’atlariga erishish aholi farovonligini oshirishning va taraqqiyotni 
ta’minlashning muhim asosi hisoblanadi. 
Bu maqsadga erishish uchun esa barqaror importni ta’minlash va uni 
milliy iqtisodiyotimizning shart-sharoitlaridan kelib chiqib muvofiqlashtirish 
talab etiladi. Respublikamizda olib borilgan iqtisodiy islohotlar natijasida import 
tarkibi mustaqillik yillarida chuqur takomillashib bordi. 
Mamlakatni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik jihatdan qayta 
qurollantirish chora-tadbirlarining keng ko‘lamda amalga oshirilishi natijasida 
umumiy import hajmida mashina va uskunalar salmog‘ining jadal sur’atlar 
bilan o‘sishiga asos bo‘ldi. 
Bugungi kunda respublikamizning tashqi savdosi va mintaqa bozorlariga 
kirib borishi barqaror rivojlanish bilan birga geografik jihatdan ham jadal 
kengayib bormoqda va unda shiddat bilan rivojlanib borayotgan Osiyo qit’asi 
mamlakatlari bozorlarining ulushi sezilarli darajadagi salmoqqa ega bo‘layotir. 
Shuning uchun davlatimiz rahbari: «Ta’kidlash kerakki, tashqi savdo 
munosabatlarimiz geografiyasi, avvalo, rivojlanib borayotgan Osiyo qit’asi 

---

 698
bozorlari bilan savdo aylanmasining o‘sishi hisobiga sifat jihatidan 
o‘zgarmoqda»
1
, – deb ta’kidlagan. 
Bu mamlakatimiz tashqi savdo aloqalarining jahon iqtisodiyoti va 
savdosidagi rivojlanishi bilan mutanosib ravishda faollashib borayotganidan 
dalolat beradi. Hozirgi kunda Osiyo qit’asidagi davlatlarning jahon ishlab 
chiqarishi va tashqi savdosidagi o‘rni sezilarli darajada rivojlanib 
borayotganligi amalda ko‘rinyapti. Respublikamiz tashqi savdo aloqalarining 
geografik tarkibi an’anaviy tasnifga asosan MDH va uzoq xorij 
mamlakatlaridan iborat. 
O‘zbekistonning MDH davlatlari bilan tashqi savdo aylanmasi 2009-yilda 
2000-yilga nisbatan 3,7 martaga, shu davr ichida eksport hajmi 3,4 
baravarga va import 
hajmi 
4,0 baravarga ortgan. O‘zbekistonning MDH 
mamlakatlari bilan tashqi savdo aloqalari barqaror rivojlanib bormoqda 
va bu yerda eksportda ham, importda ham asosiy ulush Rossiya, Ukraina 
va Qozog‘iston davlatlari hissasiga to‘g‘ri kelmoqda. Keltirilgan jadvalda 
O‘zbekiston eksportida MDH va uzoq xorij mamlakatlarining salmog‘i 
aks etgan. 
3-jadval