Microsoft Word Маруза матн Тупрок-усимлик Zionet22

(N.A.Kachinskiy ma’lumotlari asosida) 
Tuproqlarning 
granulometrik tarkibiga 
ko‘ra nomi 
Fizik loy miqdori (0,01 mm), 
% 
Fizik qum miqdori (>0,01 
mm),% 
Qum 
0-10 
100-90 
Qumloq 
10-20 
90-80 
Engil qumoq 
20-30 
80-70 
O‘rta qumoq 
30-45 
70-55 
Og‘ir qumoq 
45-60 
55-40 
Engil loy 
60-75 
40-25 
O‘rta loy 
75-85 
25-15 
Og‘ir loy 
> 85 
< 15 
Bir oz tuproq namunasini qo‘lga olib ezilgandan so‘ng puflab yuborilsa, kaftda qolgan 
mayda zarrachalar miqdori tuproq mexanik tarkibining qanday ekanligini ko‘rsatadi. Masalan: 
O‘rganilayotgan qatlamning mexanik tarkibi qancha og‘ir bo‘lsa, kaftda qolgan zarrachalar 
shuncha ko‘p bo‘ladi.

---

22
Ho‘l uslub. 3-5 gram tuproq namunasidan olib ho‘llanib, hamir qilinadi. Ushbu 
hamirdan kaftga qo‘yib diametri 3 sm keladigan ingichka ip halqa qilinadi.
1 hamir eshilish jarayonida ip hosil bo‘lmaydi - tuproq qumli;
2) Hamir eshilishi jarayonida ip turg‘un bo‘lmay shaklga kiradi va buziladi-tuproq 
qumloq. 
3) Hamir eshilganda ip hosil bo‘ladi, ammo bo‘linib mayda bo‘lakchaga ajralib ketadi-
tuproq engil qumoqli. 
4) Hamir eshilganda ip butunlay hosil bo‘ladi, lekin xalqa bo‘lmay sinib ketadi-tuproq 
o‘rta qumoqli. 
5) Hamir eshilganda ip butunlay hosil bo‘ladi va xalqa, lekin u yorilib ketadi-tuproq og‘ir 
qumoqli. 
6) Hamir eshilganda ip butunlay hosil bo‘ladi va halqa yasaladi tuproq sozli (loyli). 
Mexanik elementlar klassifikatsiyasi. 
Nurash jarayoni natijasida yer yuzasida nurash maxsulotlari to‘planadi. g‘ovak xoldagi 
tuproqning ona jinsi hisoblangan maxsulotlar har xil o‘lchamdagi turli zarrachalardan tashkil 
topadi.
Turli xildagi, turli o‘lchamdagi kiyoviy bog‘langan aloxida va amorf zarrachalari