Microsoft Word Норматова Шоира darslik 11. 02 2015. doc

 
2)Ergashtiruvchi bog‘lovchilar tobe-hokim munosabatli fikr 
birliklarini bog‘laydi. Quyidagi turlari bor. 
a) Aniqlov bog‘lovchisi: -ki, ya’ni, toki. Shuni bilamanki, haqiqat men 
tomonda. 
b) Sabab bog‘lovchisi; shuning uchun, chunki, negaki Kecha juda 
kech uxlashga yotdim, shuning uchun bugun ertalab ko‘zimni ocha olmadim. 
c) Shart bog‘lovchisi: agar, basharti, modomiki, garchi, garchand, 
mabodo. Agar xohlasangiz, choy olib kelaman. Garchi, garchand 
bog‘lovchilari to‘siqsizlik ma’nosini ham ifodalaydi. 
 
 

---

149

 
 Grammatik mavzu bo‘yicha mashqlar 
 
1-mashq. Nuqtalar o‘rniga bog‘lovchilarni qo‘ying: va, hamda, lekin, -
u, -yu, -da, yoki, goh…goh.
1. Fevral oyi ham boshlandi,.... hali deyarli qor yog‘madi. 2. Bu uy 
ikkalamiz uchun kichkina. Bu uyda...men yashay, ...sen yasha. 3. Uyga kirib 
kiyimlarimni almashtirdim....kompyuter oldiga o‘tirdim. 4. Qiz menga 
qaradi, keyin nimadir demoqchi bo‘ldi...., hech narsa demadi. 5. Hozirgi 
kunda…. ekologik jihatdan toza oziqni….tarkibida natriy, salomatlik uchun 
xavfli emulgatorlar, bo‘yoqlar bo‘lgan oziq-ovqatlarni tanlashga to‘g‘ri 
kelmoqda. 6. O‘zbekistonnig tog‘li hududlarida iqlim keskin kontinentaldir, 
ba’zan kunduzi juda issiq boladi, …kechqurun havo harorati keskin pasayishi 
mumkin. 7. Biz doim do‘stim bilan uchrashib turamiz, bo‘sh 
vaqtimizni…..tabiatda,…...kino, teatrda o‘tkazamiz.
 2-mashq. Gaplarni zarur bog‘lovchilar yordamida bog‘lang. 
Namuna: Ko‘p oqi. Ko‘p bilasan. / Agar ko‘p o‘qisang, ko‘p bilasan. 
1. Tabiatni asrash – hammaning 
burchi. 
2. Orol muammosi haqida juda 
ko‘p gapirildi. 
3. Bu ishda faqat Rustam aybdor 
emas.
4. Bu semestrda yig‘gan ballarim 
uncha balang bo‘lmadi. 
5. Bu mevalar ko‘rinishidan 
uncha chiroyli emas. 
6. Genetik aralashmalari bo‘lgan 
meva va sabzavotlarning 
oddiylaridan farqi shu
Inson tabiatning ajralmas qismi. 
Muammoning yechimi topilgani 
yo‘q. 
Hammamizning aybimiz bor. 
Bir oycha kasalxonada 
davolandim. 
Ular mazali va turli genetik 
o‘zgartirishlardan xoli. 
Ular juda tekis, yirik va chiroyli 
bo‘ladi.