Microsoft Word qaynona ahmad lutfi lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
5
xayrli ekan, ishimiz ham shunga muvofiq bo‘ladi, Inshaalloh. Qani-qani choydan ichinglar.
Choy ichib bo‘lingach, Mahmud og‘a vazminlik bilan so‘z boshladi: 
— Azizim, to‘g‘ri, yetim boshini silash juda savobli, juda xayrli ish. Biroq yetim haqiga 
risoladagidek rioya etish esa har kimning ham qo‘lidan kelmaydi. Holbuki, savob olishning asosiy 
sabablaridan biri ham shu! 
Usmon og‘aga qarab: 
— Modomiki, ezgu bir ishni niyat qilgan ekansiz, menga qolsa Yusuf afandi aytgan taklif 
munosibga o‘xshaydi. Agar bolaning onasi ham otasi ham bo‘lmasa uni uyingizga olib borganingiz 
ma’qulroq edi. Biroq hozirgi vaziyat boshqacha. Demak, bolani olmasdan orqavarotdan yordam berish 
xayrliroq bo‘ladi. Agar rozi bo‘lsangiz bu ishga men ham bosh qo‘shsam. Og‘ayni, tashabbus sizdan, 
albatta. Ammo barobar harakat qilib, savobdan men ham hissa olayin. Muhimi shuki, bu yordam faqat 
mahfiy bo‘lishi lozim. Uyga borib, bolani olmaslikka qaror qildim deysiz. «Bolani urib-so‘kib savob 
o‘rniga gunoh orttirmaylik tag‘in», deysiz. Ayolingiz mabodo: «Bolani olmadikku, yeb-ichishini 
ta’minlab turibmiz» deb qolsa bormi, bu gapni o‘sha ona eshitsa, ko‘ngil qolishma bo‘lmasin. Shunay 
emasmi, afandim.
Yusuf afandining haq so‘ziga Usmon og‘a nima ham deya olardi.
— To‘g‘ri juda ham to‘g‘ri. Alloh madadkoringiz bo‘lsin. Alloh savobdan bebahra qilmasin, dedi. 
Yetim masalasi shu bilan yopildi.
Bir necha daqiqa jim qoldilar. Eshik tomonga qarab o‘tirgan Yusuf afandi Mustafo bilan o‘rtog‘i 
kirib kelganini ko‘rgach, mavzuni ochishga qulay fursat ekldi deb, sekingina chaqirdi: 
— Mahmud og‘a.
Og‘a boshini ko‘tardi: 
— Ha, afandim, — dedi. Ko‘pincha unga faqat afandi deb xitob etardi.
— Og‘a, ana bu bolalarni ko‘ryapsizmi? Huv anavi stolda o‘tiribdilar.
Og‘a boshini o‘sha tomonga burdi, qaradi: 
— Ha, ana u yigitlarmi? Ularni anchadan beri ko‘rib turaman.
— Xo‘sh, nima deysan?
— Nimaga, nima deyman?
— Ya’ni bu yigitlarning bizdek kesa yoshli kishilarning orasiga qo‘shilishiga, bu choyxonaga kelib 
ketishlariga. Ko‘ryapsizki, oramizda boshqa yoshlar yo‘q.
Mahmud og‘a unga taajjub aralash qarab turdi-da, gap boshladi: 
— Hazillashyapsizmi? Sizga nima bo‘ldi? Charchagan ko‘rinasiz. Bular oliyjanob, azamat yigitlar, 
menimcha, bu yerga bizdan ko‘ra ko‘proq yarashadi. Agar choyxona bir bog‘u bo‘ston bo‘lsa, uning 
eng toza gullari shu ikki azamatdir. Biz bugun aql hushimizni yig‘ib olganmiz. Ammo agar biz shu 
yigitlar yoshida bo‘lsak, vujudimizda kuch-quvvat to‘lqinlanib tursa o‘zimizni tuta bilarmidik? O‘ylab 
ko‘raylik biz o‘spirinlik paytimizda shularga o‘xsharmidik? Yo‘q. Hozirgi serfayz bir holga kirgunga 
qadar nelar qilmadik? Ular esa hosirdanoq hayotini o‘zgacha bir mezonlar asosiga qurganlar. Kim 
bilsin, bizning yoshimizga yetganda qanday bo‘ladi, ular? Fazilatlari shuki, ular yomonlikka kuchi 
yetmay qolganidan so‘nggina yomonlikdan yuz o‘girgan emas...
Mahmud o‘ga ikki yigitga yana bir qur ko‘z qirini tashladi va so‘zida davom etdi: 
— Keksa kishi nima uchun hurmat qilinadi? Menga tushuntiring. Vazmin, odob-axloqda ibratli, 
hayotda tajribali tarbiyali bo‘lgani uchun emasmi? Masalan, oltmishga chiqqan kishi oppoq soqoli 
bilan mast-alast yursa nima bo‘ladi? Hatto bola ham uni kalaka qiladi. Xorlaydi. Odamlar oldida bir 
pullik hurmati qolmaydi. Yoki yomon so‘zlar bilan ikki gapning birida so‘kinib, og‘ziga kelganini 
aytadigan odamni kim ham hurmat qiladi? Insonning izzat-hurmatga loyiq-noloyiqligi xatti-
harakatidan ham bilinadi. Nazarimda, bu bolalar, garchand yosh bo‘lsalarda, ma’naviy axloqiy 
jihatidan yuksak darajaga yetishibdi. Bular ham tengdoshlariga o‘xshab kayf-safoga berilib, turli 
qimorxona yoki mayxonalarda kunini tunga ulasa nima ham qilardingiz? Ota-onalari yoki qarindosh-

---

Qaynona (roman). Ahmad Lutfi Qozonchi