Microsoft Word sahih muslim1 ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
2
Bu ilm hadisning matni, sanadi, nasslarining yod olingani, hadisdagi ixtilof va ziyodasini, 
hadisning sahih va zaifini hamda marfu’, mavqufi va maqtu’larini bilishdir. 
Imom Muslimning shoh asarlari «Sahihi Muslim»dir. U zotning uzoq yillar davomidagi 
mashaqqatli mehnatlari va butun aql-zakovatlarining samarasi bo‘lgan ushbu asar 
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam hadislariga bag‘ishlangan eng e’tiborli va 
muhim manbalardan biridir. Sahih deb e’tirof qilingan oltita sahih kitobining ikkinchisidir. 
Ilm ahllari orasida bu asar «Jome’» yoki «Musnad» nomlari bilan ham yuritiladi. 
«Sahihi Buxoriy» va «Sahihi Muslim» Islom olamida haqli ravishda Qur’oni karimdan 
keyingi asosiy manbalar hisoblanadi. Imom Muslimning sahih kitoblari Buxoriyning sahih 
kitoblaridan keyingi o‘rinda turishiga butun ummat ittifoq qilishgan. 
Bu haqda u zot o‘zlari: «Bu musnadga bir narsa kiritsam, faqat hujjat bilan kiritdim. 
Biror narsa tushirsam ham, faqat hujjat bilan tushirdim. Sahih kitobim o‘zim eshitgan 
uch yuz ming hadislardan tanlab olingan», deb aytdilar.
Uning tasnifi uchun o‘n besh yil vaqt ketdi. Mana shu yil mobaynida hadislarni to‘plab 
yig‘ganlari uchun ham Alloh bu kitobning martabasini ko‘tardi.` 
2) Ilmu rijolil hadis; 
Muhaddislar sanadlarni ajratishda e’timod qiladigan eng asosiy narsa shudir. Bunda 
ismlar, kunyalar, laqablar, nasablar o‘rganiladi. 
3) Ilmul jarh vat-ta’dil; 
Bunda hadis rivoyat qiluvchilarning kuchli yoki zaif ekanliklari tanqid qilinadi. 
4) Ilmu ilalil hadis; 
Bir hadis ilmining eng maxfiy hamda daqiq bo‘lagidir. 
Imom Muslim shu fanlarda ko‘plab asarlar bitganlar. 
Imom Muslim safarlari davomida ko‘plab shayxlardan hadis eshitganlar. Hofiz Zahabiy 
Imom Muslim sahihlarida rivoyat qilgan shayxlarini sanab 220 taga yetkazdilar. Ulardan 
mashhurlari: 
1. Abdulloh ibn Maslama al-Qa’nabiy; 
2. Ahmad ibn Hanbal; 
3. Ishoq ibn Rohavayh; 
4. Yahyo ibn Mu’iyn; 
5. Ishoq ibn Mansur al-Kuvsaj; 
6. Abu Bakr ibn Abu Shayba; 
7. Abdulloh ibn Abdurahmon Doramiy; 
8. Abu Kurayb Muhammad ibn A’lo; 
9. Muhammad ibn Abdulloh ibn Numayr; 
10. Abd ibn Humayd; 
Imom Buxoriy, Zuhaliy va Ibn Madiyniylar ham u zotning ustozlaridan edi. Muslim ibn 
al-Hajjojning Imom Buxoriyga nisbatan muhabbatlari cheksiz bo‘lib, u zotga g‘oyatda 
izzat-ikrom va ehtirom ko‘rsatadilar. Bir kuni Imom Buxoriyning huzurlariga kelib, u 

---

Sahihi Muslim (birinchi kitob). Imom Muslim 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
3
zotni yuz-ko‘zlaridan o‘pib: «Ey ustodlarning ustodi, muhaddislarning sayyidi, illatli 
(noqis) hadislarning tabibi! Menga oyoqlaringizni o‘pishga ruxsat qiling», deb murojaat 
qiladilar. Imom al-Buxoriy Nishopurda turgan vaqtlarida u zotdan bir qadam ham 
ajralmasdan, ertayu kech u zotning yonlarida bo‘ldilar. 
Imom Buxoriy Muslimning ustozlaridan biri bo‘lishlariga qaramasdan, u kishidan birorta 
hadis rivoyat qilib sahihlariga kiritmaganlar.