Microsoft Word tahorat ziyouz com doc

Tayammumga ham, tahoratga ham qodir bo‘lmagan kishi bajaradigan narsa 
Kishi hibs qilinganligi yoki kasalligi va shunga o‘xshash holatlar tufayli suvga ham, yer 
jinsidan bo‘lgan pokiza narsaga ham qodir bo‘lmasa, namoz vaqti kirganda o‘zini namoz 
o‘qiyotganga o‘xshatib qiyom turadi, ruku’ qiladi, sajda qiladi, qa’da o‘tiradi va salom 
beradi. Faqat shu holatda namozni niyat qilmaydi va qiroat ham qilmaydi, u xoh katta 
tahoratsizlikda bo‘lsin, xoh kichik tahoratsizlikda bo‘lsin, farqi yo‘q. 
Uning bunday qilishi namoz vaqtining hurmatidandir. Ammo, qachonki, suvga yoki 
tayammum qilishga qodir bo‘lsa, namozlarini qaytarib o‘qiydi. Chunki oldingi 
namozlarida niyat va qiroat bo‘lmagani uchun namoz hisobiga o‘tmaydi. 
 
Hayz va nifos 
Ko‘pincha qizlar o‘n uch yoshga kirganda, ba’zan undan oldinroq ham qon ko‘rishadi. 
Uning nomi shariatda hayz, deyiladi. Qizlar shundan so‘ng taklif yoshiga yetgan 
hisoblanadilar va ularga namoz, ro‘za va shu kabi ibodatlar farz bo‘ladi. Bu holat kamida 
to‘qqiz yoshda ham ko‘riladi. Hayzdan boshqa yana nifos, istihoza qonlari ham bor. 
Bularning bayoni kelgusi boblarda keladi. 
Hayz 
Hayz - balog‘atga yetgan, sog‘lom, homilasiz, homila ko‘rishdan umidini uzmagan 
ayollarning raxmidan (bachadonidan) keladigan qondir. Ayollar ko‘pincha ellik besh 
yoshdan so‘ng homila ko‘rishdan umidsiz, deyiladi. U umidsizlik yoshidan keyingi 

---

Ustoz va shogird (Imom Abu Hanifa va Imom Abu Balxiy savol-javobi) 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
25
ko‘rilgan qon istihoza qoni hisoblanadi. Bu haqda hali to‘xtalamiz. Hayz ko‘pincha har 
oyda bir marta ko‘riladi. Uning eng ozi uch-kecha kunduz, ko‘pi esa o‘n kun bo‘ladi. Shu 
kunlar orasida qonning to‘xtamasdan kelib turishi shartmas, balki orada bir-ikki soat 
to‘xtab, yana kelishi mumkin. Mana shu qonning to‘xtashi hayzning hukmini botil 
qilmaydi. Albatta hayz avvalgi va oxirgi vaqti bilan e’tiborga olinadi. 
Agar hayz ko‘ruvchining odati bo‘lsa va unga ziyodalik qo‘shilsa, to o‘n kungacha 
qo‘shilgani hayz hisoblanib boraveradi. Chunki odat o‘zgarishi mumkin, ammo odatidan 
ziyoda bo‘lgan qon o‘ninchi kundan ham o‘tib ketsa, u o‘z odatini hayz hisoblab, undan 
ortganini istihoza qonga hukm qiladi va tahoratini qilib, odatidan ortgan kunlardagi 
namozlarining qazosini o‘qiydi. Demak, odatidan ziyoda bo‘lib o‘n kungacha to‘xtasa, 
odatim o‘zgaribdi, deydi, ammo o‘n kundan ham ziyoda bo‘lib ketsa, o‘z odatida qoladi 
va undan ortgani hayz hisoblamaydi. Ayol kishi hayz kunlarida qizil, sariq va loyqalikni 
ko‘rsa, hatto hech narsa aralashmagan xolis oqlikni ko‘rguncha hayzli hisoblanadi. Xolis 
oqlik hayz to‘xtagandan so‘ng chiqadigan narsa bo‘lib, xuddi u shilimshiq burun suviga 
o‘xshaydi yoki xolis oqlik, deganda ayollarning o‘zlari qo‘yib olgan paxtalariga aytiladi. 
Agar shu paxta xolis oq bo‘lsa, demak, hayz to‘xtagan bo‘ladi. Ikki hayz o‘rtasidagi 
kunlar poklik kunlari, deyiladi. Shu poklik kunlari kamida o‘n besh kun bo‘ladi. Ko‘pining 
esa chegarasi yo‘qdir. (Ayollarning umuman hayz ko‘rmay yuradiganlari ham bo‘lishi 
mumkin... - tarj.) 
Nifos 
Farzand tug‘ilgach, undan keyin keladigan qonga nifos, deyiladi. Ammo farzand ona 
qornidaligida keladigan qon nifos hisoblanmaydi, balki u tahoratni sindiruvchi qon bo‘lib, 
bunday qon ko‘rgan ayol tahoratini yangilaydi-da, tahoratli ayollarga qaysi amal durust 
bo‘lsa, bunga ham shu amal durust bo‘ladi. Nifosning kelish muddati ko‘pi bilan qirq kun 
bo‘lsa, ozining chegarasi yo‘q, ya’ni farzand tug‘ilib umuman qon ko‘rmaydigan ayollar 
ham bo‘ladi. Nifos qoni kelayotgan kunlar orasida bo‘ladigan poklik agar o‘n besh kun va 
hatto undan ortiq bo‘lsa ham, nifos qoni, deb hisoblanadi. Nifos ayolning odatidan 
ziyodalashsa va qirq kungacha to‘xtasa, demak, odati o‘zgaribdi. Ammo odatidan oshib, 
hatto qirq kundan ham ziyodalashib ketsa, u ayol odatigacha bo‘lgan holatni nifos holati, 
deb, undan ortganini xuddi yuqoridagi hayz masalasiga o‘xshab, poklikka hukm qiladi. 
Hayz va nifos holatidagi ayollar namozni ham, ro‘zani ham tark qilishadi, pok 
bo‘lganlaridan so‘ng esa ro‘zaning qazosini tutib berishadi, namozning qazosini 
o‘qishmaydi. Chunki bunda insonga mashaqqat bor. Islom dini insonga toqatidan ortiq 
narsani buyurmaydi. 
Hayz holatidagi ayol o‘zining uzrli ekanligini eridan berkitmasligi lozimki, hatto eri unga 
yaqinlik qilib qo‘ymasin yoki buning aksi, ayol o‘zi pok bo‘la turib eri uni to‘shagiga 
chaqirganda yolg‘ondan uzrliman, deb eridan bosh tortishi ham durust emas. Mana shu 
ikki sifatning biri bilan sifatlangan ayolga Alloh taoloning la’nati bo‘lishi haqida hadislar 
vorid bo‘lgan. Muslima, muxlisa ayollarimiz bundan ogoh bo‘lishlari lozim.