Microsoft Word янги урта масофа
-Bob: SPORT MASHG’ULOTLARINING
Download 1.8 Mb. Pdf ko'rish
|
yengil atletika orta va uzoq masofalarga yuguruvchilar uchun murabbiyining kasbiy-pedagogik faoliyati
|
2-Bob: SPORT MASHG’ULOTLARINING
PRINSIPLARI ۞۩۞۩۞۩۞۩۞۩۞۩۞۩۞ Mashg’ulotlar jarayonini tuzib chiqish va uni amalga oshirishning asosini mashg’ulot prinsiplari, tashkil etadi. Pedagogik prinsip - bu ilmiy asoslangan, rejalashtirilgan va amalga oshirilishi ko’zda tutilgan sport mashg’ulotlari qonun va qoidalardir. Ularni qo’llash, avvalo, inson va uni o’rab turgan atrof-muhit uyg’unligini anglab yetishdan kelib chiqadi. Ular bir butun organizmga tana a’zolari va tizimlarit o’rtasidagi uzviylikdan, mashg’ulot yuklamalarining sportchining funksional va tana moslashishi imkoniyatlariga mos ravishda to’g’ri tuzib chiqilganligi, organizm qaytatiklanish uchun to’ldirishlar (kompensatsiya) o’rtasidagi o’zaro bog’liqliklardan kelib chiqadi. Mashg’ulotlar davrida qo’llaniladigan eng muhim va hal qiluvchi prinsiplarga misol qilib, hartomonlamaviylik, ixtisoslashtirish, onglilik va faollik, birin-ketinlik, takroriylik, ko’rgazmalilik va shaxsiyliklarni sanab o’tish mumkin. O’rta va uzoq masofaga yuguruvchi yengil atletikachilar mashg’ulotlarida sanab o’tilgan prinsiplardan birini alohida ta’kidlash nisbiy qabul qilingandir, chunki bu prinsiplarning barchasi bir-biri bilan chambarchas bog’liq bo’lib, ular birgalikda yagona tizimni tashkil etadilar. Murabbiy tomonidan bu prinsiplarning barchasini bilish va ularga rioya qilish majburiydir, chunki bu prinsiplar ta’lim, tarbiya va malaka oshirishning yagona jarayoniga xos bo’lib ulardan ongli ravishda keng qamrovli foydalanish muhimdir. Bundan tashqari ularda yengil atletikachilarni tayyorlash qo’llaniladigan boy va ilg’or tajribalar mujassamlashgan. 2.1. HAR TOMONLAMAVIYLILIK PRINSIPI Bu prinsip o’rta va uzoq masofaga yuguruvchi sportchilarni tayyorlashda har tomonlama rivojlanishini ta’minlaydi. Ya’ni irodasining yuqori darajadagi sifatini, jismoniy qobiliyatlarini rivojlantirishni, yurak-tomir, nafas olish va qon aylanish tizimlarini ishchanligini oshirishni, o’z harakatlarini boshqarishni ta’minlaydi. Hartomonlamaviylik prinsipi organizimning barcha tizimi va a’zolari, ruhiy va fiziologik faoliyatlari o’rtasidagi aloqani yo’lga O’RTA VA UZOQ MASOFALARGA YUGURUVCHILAR UCHUN MURABBIYINING KASBIY-PEDAGOGIK FAOLIYATI ~ 41 ~ qo’yishda ko’maklashadi. Mashg’ulotlar ta’siri ostida organizim a’zolari va tizimlarining u yoki bunisida yuz beradigan turli xil va ko’p sonli o’zgarishlar, organizmning yaxlit faoliyat olib borishi uchun zamin hozirlaydi. Har tomonlama rivojlanish darajasini oshirish-sportchining jismoniy tayyorgarligining yuqori darajasiga etishida, uning texnik va taktik malakasini yaxshilanishida, hamda organizimning tashqi ta’sirlarga chidamliligini kuchaytirishda yordamlashuvchi asosiy shartlardan biri bo’lib hisoblanadi. Har tomonlama tayyorgarlik va iqtisoslashtirilgan yil davomida to’xtovsiz olib boriladigan mashg’ulotlar bilan maqbullashtirish ham hal qiluvchi ahamiyat kasb qilishini ta’kidlab o’tish maqsadga muvofiqdir. Yuqori sport ko’rsatgichlariga erishishni har tomonlama jismoniy rivojlanishni takomillashtirish va uning negizida asab, yurak-tomir, nafas yo’llari kabi tizimlarning yanada qiyinroq va mukammalroq yuklamalarga moslashishini, yuqori darajadagi ruhiy-asab va fiziologik ta’sirlarga chidamliligini oshirishni rivojlantirishsiz tasavvur ham qilib bo’lmaydi. Hartomonlamaviylik prinsipi ayniqsa yosh sportchilar bilan shug’ullanganda muhim ahamiyat kasb etadi. V.P.Filin o’zining “Jismoniy tarbiyaning yosh xususiyatlari asoslari” asarida ko’p yillik sport mashg’ulotlarining to’rt davrini ko’rsatib o’tgan: 1. Har tomonlama jismoniy rivojlanish uchun dastbabki sport tayyorgarligi. 2. Boshlang’ich sport tayyorgarligi. 3.Tanlagan sport turi bo’yicha maqsadga yo’naltirilgan tayyorgarlik. 4. Sport mahoratini oshirish va yuqori natijalarga erishish. Faqatgina mashg’ulotlar jarayonini ilmiyllikka asoslangan holda to’g’ri tashkil qilib, umumjismoniy tayyorgarlik va asosiy tayyorgarlikni muvofiqlashtirib, mukamal texnik-taktik tayyorgarlikka erishibgina yuqori sport natijalarini qo’lga kiritish mumkin. Download 1.8 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|