Mikrobiologiya fani va uning vazifasi mikrobiologiya fanining qishloq xòjaligidagi ahamiyati
-Bakteriyalarning o’sishi. Òsish fazalari
Download 0.75 Mb.
|
kuch birlikda
- Bu sahifa navigatsiya:
- 12-Mikrobiologiya fanining tibbiyotdagi ahamiyati
11-Bakteriyalarning o’sishi. Òsish fazalari
. Mikroorganizmlar ham o’sadi, ham ko’payadi. O’sish deganda, hujayradagi butun kimyoviy moddalarning (oqsil, RNK, DNK va boshqalar) bir-biriga mutanosib tarzda ko’payishi tushiniladi. O’sish natijasida hujayraning kattaligi va massasi oshadi. Hujayraning kattaligi ma’lum darajaga etgandan so’ng, u ko’paya boshlaydi Bakteriyalarning rivojlanish fazalari. Bakteriyaning rivojlanish sikli bir necha fazadan tashkil topadi: 1. Stasionar faza-mikroorganizmning oziqa muhitga tushgandan boshlab, 1-2 soat davom etadi. Bu fazada hujayra soni ortmaydi.2. Lag faza-ko’payishning tormozlanishi. Bu fazada bakgeriyalar intensiv o’sadi, ammo ularning bo’linishi juda kam bo’ladi. Bu ikki fazani bakteriya populyasiyasi rivojlanishining muhitga moslashuv fazasi desa bo’ladi. 3. Logarifmik-eksponensial ko’payish fazasi. Ko’payish katta tezlikda ketadi, hujayralar soni geometrik progressiya bo’yicha ortadi.4. Manfiy tezlanish fazasi-Hujayralar kamroq aktiv bo’ladi, genorasiya vaqti cho’ziladi, chunki oziqa kamayadi, zaharli modda,lar hosil bo’ladi, natijada ko’payish susayadi, ba’zi hujayralar o’ladi xam. 5. Stasionar faza-Hosil bo’ladigan hujayralar soni o’ladiganlari soni bilan tenglashadi. SHuning uchun tirik 12-Mikrobiologiya fanining tibbiyotdagi ahamiyati Mikroorganizmlar meditsinada ham muhim ahamiyatga ega. O’z vaqtida Pasterning yuqumli kasalliklar ustida olib borgan ishi bilan boshlangan va keyinchalik juda ko’p mashhur mikrobiologlar tomonidan davom ettirilgan meditsina mikrobiologiyasida shunchalik behisob material tuplandiki, bu shubhasiz, «... mana shu mikroskopik, lekin shafqatsiz dushman ta’sirida butun-butun oblastlar halqlarini qirib bitiradigan va qisqa vaqt ichida yuzlab, minglab odamlarning yostig’ni quritadigan xavfli epidemiya paydo bo’ishini ko’rsatadi. Ko’rinmaydigan bu dushmanga qarshi ko’rash choralarini qidirish, qadimdan bakteriologiya fanining muhim va qiziqarli vazifalaridan biri hisoblanib kelgan. Bu sohada erishilgan yutuqlar hammaga ma’lum: bo’lar meditsina fanida yangi davr ochilganligidan dalolat berdi va jamiyatdagi ko’pchilik o’rtasida mikrobiologiyaga qiziqish uygotishga yordamlashdi. Gollandiyalik olim Anton van Levenguk (1632— 1723) o’zi yasagan mikroskop yordamida iflos suv, turli xil organik moddalarni suyuqliklari — har xil moddalar qaynatmalari, tish kiri kabi namunalarni tekshirib, ulardagi mikroorganizmlarni ko’zatib «Anton Levenguk kashf etgan 14-Mikrobiologiya fanining tarmoqlari: Umumiy mikrobiologiya-mikrobiologiya fani haqida umumiy tushunchalarni beradi;Medisina mikrobiologiyasi-ikki qismdan iborat bo’lib, birinchi qismida mikrobiologiyaning umumiy tushunchalarini beradi, ikkinchi qismida odamni kasallantiruvchi patogen mikroorganizmlarni o’rganadi; Qishloq ho’jalik mikrobiologiyasi-bu tarmoq ham ikki qismdan iborattuproqdagi mikroorganizmlar, o’simliklarda kasallik qo’zg’atuvchi mikroorganizmlar va ularning barcha xususiyatlarini o’rganadi. CHorvachilik (veterinariya) mikrobiologiyasi-chorvachilikda uchraydigan mikroorganizmlarning umumiy va xususiy jihatlarini o’rganadi; Sanoat mikrobiologiyasi-sanoat sohasida ishlatiladigan mikroorganizmlarning umumiy va xususiy jihatlarini o’rganadi;Suv mikrobiologiyasi-suv muhitida uchraydigan mikroorganizmlarningumumiy va xususiy jihatlarini o’rganadi;Kosmik mikrobiologiya-havo muhitidagi mikroorganizmlarni umumiy vaxususiy jihatlarini o’rganad Download 0.75 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling