Микроиктисодиёт

1 12-rasm. Soliqni tarmoq ishlab chiqarish hajmiga ta'siri.
Rasmdan ko'rish mumkinki, tarmoqning umumiy taklifini  S
1
dan
S
2
= S
1
+
1 holatga siljishi bozor narxini  P
1
dan  P
2
ga oshiradi. Narxning
oshishi, firmalarni ishlab chiqarish hajmini narx o'zgarmagandagiga
P2 
Pi 
P 
D 
Q2 Qi
Q 
 
 
 
14

---

nisbatan kamroq qisqartirishga undaydi. Uzoq muddatli
oraliqni
qaraydigan bo'lsak, ishlab chiqarish hajmiga qo'yilgan soliq ba zi bir
firmalarni biznesdan chiqishga majbur qiladi (19.13-rasm).
Q 
a) 
LAC2 
1
LACi 
P 
P2 
Pi 
Q 
Q2
 Qi
 
b) 
Q 
1 .13-rasm. Tarmoq ishlab chiqarish hajmiga soliqning uzoq
muddatli ta'siri
a) rasmdan ko'rish mumkinki, soliq har bir firmaning uzoq muddatli
oraliqdagi o'rtacha xarajatini siljishga olib keladi. Bu o'z navbatida ba'zi
bir xarajatlari yuqori bo'lgan firmalar foydasini qisqartirib nolga
tenglashtiradi. Ular bu tarmoqdan chiqib boshqa, ko'proq foyda oladigan
tarmoqlarga o'ta boshlaydi. Natijada bu bozor taklifi chizig'ini chapga (b
rasm) yuqoriga siljitadi (
S
1
dan
S
2
holatga) va xarajatlr oshganinin
ko'rsatadi. Bozor narxi P
1
dan
P
2
ga o'sadi, bozor taklifi esa
Q
1
dan Q2
ga kamayadi. Soliq ta'siri tugagandan keyin, ya'ni tarmoqda yangi uzoq
muddatli muvozanat  (E
2
nuqta) vujudga kelganda tarmoqda kamroq
mahsulot ishlab chiqaruvchi kamroq firma qoladi.