Mikroiqtisodiyot” fanidan tayyorlangan glossariy almashtirish samarasi

Foiz stavkasi– nominal foiz stavkasi inflyatsiyani hisobga olmagandagi joriy kursdagi foiz stavkasi.
Foyda (buxgalteriya) – mahsulotni sotishdan tushgan tushumdan ushbu mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun ketgan yalpi harajatni (tashqi harajatni) ayrilganiga teng. Maksimal foyda olish sharti MR MC. Raqobatlashgan bozorda maksimal foyda olish sharti MCP. Raqobatlashuvchi firmaning zararsiz ishlash nuqtasini ifodalovchi shart.
Fyuchersh – hozirgi narxlarda ma’lum miqdordagi tovarni kelajakda ma’lum kunda yetkazib berish uchun tuzilgan muddatli shartnoma. Tavakkalchilik bilan bog’liq bo’lmagan aktivlar – aktiv tomonidan tushadigan pullar miqdor oldindan belgilangan miqdorda bo’lishi.
Harajatlar– mahsulot ishlab chiqarish uchun qilingan sarflar.
CHekli daromad– bir birlik qo’shimcha tovar sotishdan tushgan qo’shimcha daromad
CHekli naflik(marginal utility)– oxirgi yoki navbatdagi birlik ne’matni iste’mol qilishdan olinadigan naflik.
CHekli texnologik almashtirish normasi (marginal rate of technological substitution, MRS_xy) - ishlab chiqarish hajmi o’zgarmaganda bir birlik X omilini necha birlik Y omil bilan almashtirish mumkinligini ko’rsatadi.
CHekli transformasiya normasi (MRT) – birinchi tovardan qo’shimcha bir birlik ishlab chiqarish uchun ikkinchi tovardan qancha voz kechish kerakligini ko’rsatadi. Bu birinchi tovarning alternativ qimmatini ifodalaydi va ikkinchi tovarni chekli ishlab chiqarish harajatlarini birinchi tovarni chekli ishlab chiqarish harajati nisbatiga teng.
CHetlanish – kutiladigan natija bilan haqiqiy natija o’rtasidagi farq.
SHartnomalar chizig’i – 2 iste’molchi o’rtasida ikkita ne’matning samarali taqsimlanish variantlarini ifodalovchi chiziq.
SHaxs talabi (individual demand) – bitta iste’molchining tovarga talabi.
SHtakelberg muvozanati – bu duopolik sharoitda lider firma bilan ergashuvchi firma faoliyat ko’rsatganda lider tovar narxini va ishlab chiqarish hajmini mustaqil belgilaydi, ergashuvchi firma lider firmaga moslashgan holda narx va mahsulot hajmini belgilaydi.
Elastiklik (elasticity) – talab va taklifga ta’sir qiluvchi omillarning o’zgarishi natijasida ularni qanchaga o’zgarishi tushuniladi (narxni, daromadi, iste’molchilar soni va hokazo).
Engel chiziqlari – iste’mol qilingan tovarlar miqdorini iste’molchi daromadining o’zgarishidan bog’liqligini ko’rsatuvchi chiziq.
Ehtiyoj (needs) – insonni, korxonani faoliyat ko’rsatishi va rivojlanishi uchun zarur bo’lgan barcha narsalar. Ehtiyoj – bu insonlarni iqtisodiy faoliyat bilan shug’ullanishiga undaydigan ichki kuch.
Ehtimol (probability) – ma’lum natijaga erishish imkoniyati.