Mikroiqtisodiyot” fanidan tayyorlangan glossariy almashtirish samarasi

Byudjet chizig’i – byudjetni to’liq sarflash sharti bilan iste’molchi sotib oladigan tovarlar kombinasiyalarini ifodalovchi chiziq.
Vaqt bo’yicha ustun ko’rish – joriy iste’molga sarflash bilan kelajakda iste’mol qilish uchun sarflashdan qaysi birini befarqlik chizig’i asosida tanlash.
Vaqt bo’yicha ustun ko’rishni cheklash normasi – umumiy turmush darajasi o’zgarmaganda joriy iste’moldan bir birlik kechishni to’liq qoplapydigan kelajakdagi qo’shimcha iste’mol qiymati.
Vaqtlararo byudjet chegarasi – shaxsning daromadi va ssuda foizi stavkasi bilan aniqlanadigan vaqtlaro ustun ko’rish kartasidagi chiziqning holati.
Vaqtlararo muvozanatlik – joriy va kelajakda iste’mol qilish o’rtasida tanlayotgan shaxs uchun maksimal naflik keltiruvchi holat
Gollandcha autsion – bu autsionda stavka yuqoridan pastga tovar sotilgunga qadar pasayib boradi.
Daromad (revenue, yalpi daromad, TR) – sotilgan tovar miqdorini narxga ko’paytirilganiga teng, mahsulotlarni sotishdan tushgan tushum.
Daromad samarasi – ishchining ish haqining o’sishi natijasida ish vaqtining qisqarishi hisobidan dam olish vaqtining ortishi.
Daromad samarasi (income effect) – iste’mol majmuasiga kiruvchi ne’matlardan birining narxi o’zgarishi natijasida hosil bo’lgan real daromad hisobidan iste’mol tarkibini o’zgarishi.
Depozit foizi – mablag’ qo’yuvchining pulidan foydalangani uchun unga bank tomonidan to’lanadigan to’lov, ya’ni narx.
Diversifikatsiya – tavkkalchilikni pasaytirish usuli bo’lib bunda tavakkalchilik (yo’qotishlar) bir qator tovarlarga shunday taqsimlanadiki, tovarlardan bittasini sotib olishdan tavakkalchilikning ortishi boshqa tovarni sotib olishdagi tavakkalchilikning pasayishini bildiradi. Masalan, 2 ta mahsulotga bo’lgan talabni bir vaqtda kamayib ketish ehtimolidan ulardan bittasiga talabni kamayib ketish ehtimoli yuqori.
Diskontirlash - qiymatlarni (daromadni, harajatni, kapitalni) boshlang’ich yilga yoki oxirgi yilga keltirish.
Dispersiya kutiladigan natijadan haqiqiy natijaning o’rtacha kvadratik chetlanishi: