“milliy istiqlol g’oyasi huquq va ma’naviyat asoslari” ta’lim yo’nalishi

7. Yuridik shaxslar soliq qonunchiligini buzganlik uchun moliyaviy,
 
 
ma'muriy va jinoiy javobgarlik choralari. 
Soliq qonunchiligining buzilishiga qarshi kurash bo'yicha nazorat funktsiyalarini 
amalga oshira borib, soliq organlari qonunchilikni buzgan soliq to'lovchilarga 
nisbatan huquqiy majburlash usullari, moliyaviy jazo choralarini qo'llaydilar. 
Shuningdek, soliq to'lovchi jismoniy shaxslar va yuridik shaxslaming 
mansabdor shaxslari ma'muriy, fiiqarolik huquqiy va jinoiy javobgarlikka ham 
tortiladilar. Ular alohida, shuningdek, bir vaqtning o'zida qo'llanilishi mumkin. 
Soliq huquqbuzarligi uchun javobgarlik soliq kodeksiga asosan amalga 
oshiriladi. 
Soliq huquqbuzarligini sodir etgan jismoniy shaxs ishi O'zR Jinoyat kodeksida 
ko'zda tutilgan jinoyatlar belgilariga ega bo'lmasa, javobgarlik Soliq kodeksi 
bo'yicha ko'riladi. 
Hech kim bir marta qilingan soliq huquqbuzarligi uchun ikki marta javobgarlikka 
tortilmaydi. 
Soliq huquqbuzarligi uchun yuridik shaxsning javobgarlikka tortilishi uning 
mansabdor shaxslarini tegishli ma'muriy, jinoiy va boshqa javobgarlikka tortishdan 
ozod qila olmaydi. 
Soliq to'lovchining javobgarlikka tortilishi uni soliq va to'lovlarni to'lash 
majburiyatidan ozod qilmaydi. 
S h axsni ng a ybi qon unch ilik da be lgi lan gan t ar tibd a isbotlanmagunicha 
soliq huquqbuzarligida aybdor hisoblanmaydi. Javobgarlikka jalb qilinayotgan 
shaxs aybsizligini isbot qilishi shart emas. 
Soliq to'lovchi bir nechta soliq huquqbuzarliklarini sodir etgan bo'lsa, 
moliyaviy jarimalar har biri uchun alohida qo'llaniladi. 
Soliq huquqbuzarligi uchun moliyaviy jarima qo'llanilgan shaxs bir yil 
davomida qayta sodir etmasa, u moliyaviy jarimaga tortilgan deb hisoblanmaydi. 
Shaxs quyidagi holatlardan bittasi ham mavjud bo'lganda soliq huquqbuzarligi 
uchun javobgarlikka tortilishi mumkin emas: 
soliq huquqbuzarligini sodir etganligi fakti mavjud bo'lmasa; 
soliq huquqbuzarligini sodir etishda shaxsning aybi bo'lmasa; 
soliq huquqbuzarligi aniqlanganiga 3 yildan ortiq muddat o'tgan bo'lsa;
soliq kodeksida ko'zda tutilgan boshqa holatlar. 
Soliq tekshirishiga qadar soliq to'lovchi tomonidan soliq xatolari mustaqil 
to'g'rilangan bo'lsa penya to'lashdan tashqari javobgarlikdan ozod qilinadi. 
Shaxsning soliq huquqbuzarligini sodir etganligi aybini bekor etuvchi holatlar 
bo'lib quyidagilar hisoblanadi: 
tabiiy ofat yoki boshqa favqulodda va bartaraf etilmaydigan holatlar oqibatida 
soliq huquqbuzarliklari belgilari mavjud bo'lgan harakatlar sodir etilganda; 
soliq to'lovchi jismoniy shaxsning o'z harakatlariga javob bera olmaydigan 
holatda, bemor bo'lgan holatda soliq huquqbuzarligi sodir etilgan bo'lsa. 
Soliq huquqbuzarligi uchun javobgarlikni engillashtiruvchi holatlar bo lib: 
og'ir shaxsiy yoki oilaviy holatlar natijasida kelib chiqqan bo'lsa; 
soliq huquqbuzarligi moddiy, xizmat yuzasidan yoki bog'liqlikdan kelib 
chiqadigan boshqa tahdid yoki majburlash ta'siri ostida yuz bergan bo'lsa; 

---

22 
javobgarlikni engillatishi mumkin bo'lgan boshqa holatlar. 
Soliq huquqbuzarligi uchun og'irlashtiruvchi sharoit bo'lib, avval ham 
shunday huquqbuzarlik uchun javobgarlikka tortilganligi hisoblanadi. 
Moliyaviy jarima (sanksiya) soliq huquqbuzarligi uchun javobgarlik chorasi bo'lib, 
pul undirish shaklida bo'ladi. 
Moliyaviy jarimalarni undirish sud orqali amalga oshiriladi. Soliq va to'lovlarning 
to'lov muddati o'tkazib yuborilganligi uchun penyalar, shuningdek, soliq to'lovchi 
tomonidan soliq huquqbuzarligi uchun aybi tan olinib ixtiyoriy ravishda uni 
to'lashga rozi bo'lganida, ularni undirish soliq organi tomonidan amalga oshiriladi. 
Soliq organi tomonidan soliq huquqbuzarligini bartaraf etish topshirilgan 
vazifalarni o'z vaqtida bajarilgan, o'z ixtiyori bilan belgilangan muddatda va 
to'liq etkazilgan zarar penya bilan birgalikda qoplangan vaqtda moliyaviy jarima 
qo'llanilmaydi. Lekin bu holatlar mahsulot (ish, xizmatlarni) yashirgan (kamaytirib 
ko'rsatgan) hollarda hamda kirim qilinmagan tovarlar saqlanganda, nazorat 
kassa mashinalaridan foydalanish qoidalari buzilganda, litsenziyasiz faoliyat 
yuritganida qo'llanilmaydi. 
Moliyaviy jarimalarni undirish da'vo muddati doirasida amalga oshiriladi. 
Qqshimcha hisoblangan soliq va to'lovlar summasi soliq to'lovchi joriy aktivlari 
summasining 20%dan ortig'ini tashkil etsa, bu to'lovlami 6 oy muddatga cho'zib 
to'lash huquqi beriladi.