Минг қуёш шуъласи

171
Минг куёш шуъласи
,
– Бизни қўйворинг, жаноб... – у эркакнинг 
ёқасига ёпиштирилган ёрлиқдан исмини ўқиб 
олди. – Жаноб Раҳмон. Юзингиздан яхши одам-
лигингиз шундоққина билиниб турибди. Биз-
га раҳм қилинг. Иккита муштипар аёлни қўйиб 
юборсангиз бирор ерингиз камайиб қолармиди? 
Биз нима ёмонлик қилдик ахир? Ахир биз ашад-
дий жиноятчи эмасмиз-ку!
– Иложим йўқ.
– Ўтинаман.
– Мен қонунга қарши боролмайман, синг лим, 
– таъкидлади Раҳмон. – Тартиб-қоидани сақлаш 
менинг бурчим. 
Лайло ҳар қанча асабийлашмасин, беихти-
ёр юзига заҳарханда югурди. Мужоҳидларнинг 
ўзи хоҳлаганча қонунбузарлик қилиб турганда, 
ҳамма ёқ ўғирлик, талончилик, қотиллик, зўра-
вонлик, ноҳақлик ва адолатсизликка тўлиб тур-
ганида, яна қанақа тартиб-қоидани гапиради 
бу олифта? Уялмаганини-чи? Аммо Лайло тилига 
бошқа гапни чиқарди:
– Агар сиз бизни уйга юборсангиз, эрим биз-
нинг бошимизга қандай ўйин очишини тасаввур 
ҳам қилолмайсиз.
Полиция киприк ҳам қоқиб қўймади:
– Ҳар бир эркак ўз уйида хўжайин, синглим.
– Унда сиз айтган қонун қаерда қолади, жаноб 
Раҳмон? – Лайлонинг кўзларида алам ва изтироб 
ёшлари тирқиради. – Сизнинг бурчингиз, тар-
тиб-қоидангиз нима бўлади? 
– Полиция оилавий ишларга аралашмайди, 
синглим.
– Қаердан ҳам аралашсин? Эркаклар ҳақида 
гап бораркан, сиз полициячилар ҳамиша улар-
нинг ёнини оласиз. 
Полициячи ўрнидан турди:

---

172
Холид Хусайний
,
– Сўроқ тугади. Сизга шуни айтишим мумкин-
ки, ҳамма кўргуликлар учун ўзингиз айбдорсиз. 
Энди эса, йўлакка чиқиб, анави... сиз билан кет-
моқчи бўлган хотинни чақиринг.
Лайло депсинди, кейин дод солиб, тўполон 
кўтарди. Шу заҳоти икки нафар соқчи уни қўл-
тиғидан тутиб, ташқарига олиб чиқди. 
Мар ямни сўроқ қилиш беш дақиқага ҳам чўзил-
мади. Лайлонинг олдига қўллари қалтираб чиқди. 
– У менга шунақа кўп саволлар бердики, Лай-
ло! Мени кечир, бир саводсиз хотин бўлсам! Нима 
деб жавоб қайтаришни ҳам билмадим, тўғриси...
– Бу ерда сиз эмас, ўзим айбдорман, – деди 
Лайло ожизона бош ирғаб. – Фақат ўзим!
Кеч соат еттиларда полиция машинаси улар-
нинг уйи дарчаси олдида тўхтади. Лайло ва 
Мар ямга мужоҳид аскарлар назоратида маши-
нада кутиб туриш буюрилди. Ҳайдовчи дарча-
ни муштлади. Зум ўтмай Рашиднинг башараси 
кўринди. Ҳайдовчи машина тарафни кўрсатиб 
нималарнидир гапирди. Кейин эса, машина 
эшигини очди:
– Марҳамат, хонимлар, уйингизга келдингиз, – 
деди соқчилардан бири илжайганча сигарет тутатиб. 
... – Сен шу ерда тур, – деди Рашид бўғиқ, аммо 
таҳдидли оҳангда Мар ямга. – Қимирламай ўтир!
Мар ям итоаткорлик билан диванга чўкди. 
– Сен эса, чирилдоғингни кўтариб, юқорига 
жўна!
Рашид эса, Лайлонинг тирсагидан тортқилаганча, 
зинадан судраб чиқа бошлади. Қўлидаги соати, оёғи-
даги ботинкаси, ерда ётган палтосига қараганда, 
ишдан қайтганига бир соат ҳам бўлмаганди. 
– У хоҳламаганди, мен уни мажбур қилдим, – 
деди Лайло ётоққа кириши билан. 
Лайло зарба қандай келиб тушганини пайқа-
май қолди. Бир лаҳзада ўзини ерпарчин ҳолда 

---

173
Минг куёш шуъласи
,
кўрди. Нима бўлди ўзи? Нафас олишга ҳам қий-
наляпти, юз-кўзи қонга беланибди. Худди катта 
тезликда келаётган машина уриб кетгандек сез-
ди ўзини. Қулоғига Азизанинг чинқираб йиғлага-
ни эшитилди. Ҳа, эслади, ҳозиргина уни қўлидан 
тушириб юборганди. Нафас керак, нафас, оғзи-
дан кўпик чиқа бошлаганини элас-элас ҳис этди. 
Рашид бир қўлида Азизани кўтарганча, иккин-
чиси билан Лайлонинг сочидан судраб борарди. 
Азизанинг оёқчалари ерга тегар-тегмас судра-
ларди. Шиппакчалари ҳам оёғидан тушиб қолди. 
Кейин Мар ямнинг хонаси эшигини очиб, Азиза-
ни каравотга ирғитди. Кейин эса, бор кучи би-
лан Лайлонинг орқасига тепди. Лайло бақирма-
ди, оғриқдан аранг инграб қўйди, холос. Эшик 
ёпилиб, калит буралди. 
Азиза чинқиришга тушди. Лайло хириллаган-
ча ўпкасини тўлдириб нафас олишга тиришди. 
Кейин эса қизининг ёнига аранг эмаклаб борди 
ва уни қўлига олди. Жиққа ивиб кетибди. 
Пастдан кучли зарб товушлари эшитиларди. 
Худди боксчи осмақопни уриб машқ қилаётган-
дек. Ҳеч қандай дод-фарёд, оҳ-воҳ эшитилмай-
ди. Кейин тезкор ва қўпол қадам товушлари, 
ойналарнинг жаранглаб сингани эшитилди. Та-
пир-тупир овозлар тинай демасди. Лайло қизча-
сини аста ётқизиб, деразага яқинлашди. 
Рашид ҳовлида Мар ямнинг бўйнидан судраб 
чиққан экан. Мар ям букчайиб олган, оёқлари 
яланг, юзлари қонга беланган, сочлари тўзиб, рў-
моли йиртилганди. 
– Кечиринг, Мар ям опа! – дея чинқирди Лайло, 
аммо овозини ёпиқ дераза тутиб қолди. 
Рашид Мар ямни омборхонага итариб, дарчани 
ёпди. Қўлига болға олиб, дарчани михлашга туш-
ди. Кейин оғзида бир нечта михни тишлаб, қўли-
да уч-тўртта тахта кўтариб, уй деразаси ёнида 

---